مقدمه اي به بخش نخست

تاريخ اديان جهان مملو از داستانهاي هولناکي است که درباره ي ظلم و تعصب به رشته تحرير درآمده است. بارها شاهد آن بوده ايم که از مخالفت ديني نسبت به اعتقادات يک قوم براي دستيابي به اهداف استکباري سود جسته اند. براي نمونه مي توان از رفتار اروپاييان مسيحي نسبت به سرخپوستها ياد کرد. با آگاهي بيشتر نسبت به اين تاريخ و نسبت به آداب و سنن ديگران، جاي شگفتي نخواهد بود که مسيحيان مخلص مشفقي را پيدا کنيم که از رخدادهاي گذشته نادم باشند و تصميم بگيرند که آنها را هرگز تکرار نکنند. اين امر يکي از مهمترين انگيزه هاي پيدايش کثرت گرايي ديني مسيحي است.

اما عدم تسامح ديني اروپايي نه تنها بين الادياني است بلکه درون ديني نيز هست. در واقع، رشد ليبراليسم سياسي در اروپاي قرن هيجدهم بسيار متأثر از نپذيرفتن تعصب ديني مطرح شده از سوي فرقه هاي مسيحي در دوره اصلاح گرايي مي باشد.