ولىّ دم يقين دارد كه قاتل يكى از چهار متهم هستند و براى قاضى شرع، اماره ظنيّه بر صدق ولى دم قائم شده و متهمين بيّنه بر رفع اتهام خود ندارند.

بر ولىّ دم است كه اقامه قسامه كند. كه اگر اقامه كرد، ديه ثابت مى‌شود و متهمين بايد بالسّويّه بپردازند و اگر قسامه اقامه نكرد بر متهمين است كه هر يك، جدا جدا براى رفع اتهام خود، اقامه قسامه كنند. كه اگر اقامه كردند، تبرئه مى‌شوند و ديه بر بيت المال است و اگر نكول كردند ديه بر آنان ثابت مى‌شود كه بايد بالسّويّه بپردازند و اگر بعضى از آنان اقامه قسامه كردند، تبرئه مى‌شوند و ديه بر بقيه است.

تعدد جنايت با ضربه واحد

سؤال 1914: چنانچه جانى با يك ضربه به چشم مجنى عليه بزند، و باعث جراحت از نوع داميه يا غير آن يا سياه‌شدگى توأما گردد؛ آيا ديه متعلق به اين دو اثر، دو نوع است يا فقط بداميه تعلق مى‌گيرد؟

جواب: مقتضاى تعدد جنايت- در صورتى كه هر يك ديه معينى داشته باشد- تعدد ديه است. هر چند به ضربه واحده باشد. ولى احوط تصالح است.

سؤال 1915: اگر در نافذه گلوله يا نيزه از يك طرف پا وارد شود و از طرف ديگر خارج شود، آيا يك ديه ثابت است يا دو ديه؟

جواب: يك ديه ثابت است. و مقدار آن صد دينار است.

سؤال 1916: اگر در اثر فرو رفتن نيزه و ايجاد نافذه، استخوان پا هم بشكند، آيا دو ديه بايد بدهد يا يك ديه؟

جواب: اگر نيزه دست يا پا را سوراخ كند و از طرف ديگر خارج شود و سبب شكستگى استخوان هم بشود، دو ديه لازم است. يكى ديه سوراخ كردن كه صد دينار است، و ديگرى ديه شكستن استخوان، كه اگر كاملا خوب شود 80 دينار، و اگر كاملا خوب نشود، صد دينار است.