مسائل متفرقه ارث‌

سؤال 1811: پدرم چند سال قبل براى حج نام‌نويسى كرد. ولى قبل از رسيدن نوبت او فوت كرد و قيد كرده كه فرزند بزرگ او به جاى او به حج برود و من كه فرزند بزرگ او بودم با مخارج خود به حج رفتم، آيا مى‌توانم مقدارى را كه خرج كرده‌ام از مال او قبل از تقسيم بردارم؟

جواب: در فرض سؤال، اگر حج در ذمه پدر شما مستقر بوده است، يعنى خودش سابقا مى‌توانسته مشرف شود و مسامحه كرده تا فوت كرده است. در اين صورت مخارج حج او از اصل تركه برداشت مى‌شود. و بقيه هرچه ماند بين تمام ورثه كما فرض اللّه تقسيم مى‌شود. و اگر مستقر نبوده ولى وصيت به حج كرده است، در اين صورت مخارج حج از ثلث تركه برداشت مى‌شود. پس اگر ثلث اموال به مقدار حج بوده، ورثه حق مخالفت ندارند. و پس از برداشت مخارج حج طبق معمول و متعارف بقيه اموال بين همه ورثه كما فرض اللّه تقسيم مى‌شود. و اگر ثلث اموال به قدر حج بلدى نبوده، باز در صورتى كه ورثه اجازه برداشت مخارج حج بلدى را داده باشند، فعلا نمى‌توانند از سهم الارث شما كم كنند. ولى اگر اجازه نداده‌اند و شما به ميل خود و از پول شخصى خود خرج كرده‌ايد فعلا نمى‌توانيد مخارج زايد بر ثلث را از اموال برداريد. و در اين فرض حق با برادرها مى‌شود.

سؤال 1812: بيست و يك سال پيش پدرم كه 12 وارث كوچك و بزرگ داشته فوت كرد و شش هزار تومان كل ثروتش بود كه چهار هزار تومان او خرج كفن و دفن او شد. و مابقى را كه دو هزار تومان بود، همان سال اوّل خرج چهار وارث تحت تكفل خود كردم. و زندگى بعدى آنها را خودم تأمين كردم. حالا اينها از من تقاضاى ارث پدرى مى‌كنند، آيا من بدهكار هستم؟

و اگر هستم همان شش هزار تومان را يا بيشتر؟

جواب: در صورتى كه ماترك پدرى با موافقت ورثه خرج شده باشد، حق ارث ندارند. در غير اين صورت همان شش هزار تومان بايد بين همه تقسيم مى‌شود.

سؤال 1813: اگر ميّت ضمان مالى به ذمه‌اش باشد، آيا ديون از اصل تركه پرداخت‌