ضمنا ولد شبهه و ولد زنا در احكام محرم و نامحرمى و نكاح فرقى ندارند. و در مسأله توارث فرق هست. آن هم نسبت به مادر محل تأمل است، كه احوط تصالح است.

مسائل متفرقه ازدواج‌

سؤال 1563: حضرتعالى در مناسك حج فرموده‌ايد: «كسى كه نياز به ازدواج دارد بطورى كه ترك آن سبب مرض يا ضرر يا مشقّت گردد و براى آن پول لازم باشد در صورتى مستطيع مى‌شود كه علاوه بر مخارج حجّ مصارف ازدواج هم داشته باشد»، اين حكم آيا فرزند شخصى را كه به حد بلوغ رسيده شامل مى‌شود؟

جواب: بلى شامل مى‌شود، به اين معنى كه اگر شخصى پسر يا دخترى دارد كه نياز به ازدواج دارند و ترك آن موجب ضرر يا مشقت يا به حرام افتادن آنان مى‌شود لازم است اول مخارج ازدواج آنان را طبق شأن و متعارف، تأمين كند، پس از آن اگر مصارف حج را داشت مستطيع مى‌شود.

سؤال 1564: شرطبندى بين زن و شوهر چه حكمى دارد؟

جواب: شرطبندى كه در آن برد و باخت باشد حرام است. مگر در خصوص سبق و رمايه.

سؤال 1565: زوجه بعد از متاركه زندگى، مدتى جهيزيه‌اش در منزل شوهر بوده است حال هنگام تحويل ادعا مى‌كند كه مقدارى از جهيزيه او كم شده است. ولى شوهر مى‌گويد من به آن دست نزده‌ام و اگر كم شده خود زن يا اقوام او برده‌اند، قول كداميك مقدم است؟

جواب: شوهر ضامن جهيزيه نيست. مگر اينكه زن به مرافعه شرعيّه ثابت كند كه شوهر جهيزيه را بدون اذن زن تلف كرده است.

سؤال 1566: آيا ازدواج مردان كهن سال با دختران جوان جايز است؟

جواب: هر چند ازدواجهاى مذكور شرعا مانعى ندارد، ولى به هيچ وجه مصلحت نيست. و لازم است اولياى دختران، مصلحت آنان را مراعات كنند.