ابتدايى است، و امّا به منظور دفاع از اصول و ارزش‌هاى انسانى و الهى است. به سخنِ ديگر، جهاد با اين كه جنگى ابتدايى است و امّا در حقيقت تدافعى است؛ يعنى دفاع از اصول و نواميس توحيدى است.

جنگ امام حسين عليه السلام با يزيد و يزيديان، به منظور دفاع از اصول و نواميسى بود كه به وسيله خاندان ابوسفيان در حال تباه شدن بود. و امّا نكته‌اى را كه نبايد از نظر دور داشت، اين است كه دفاع از اصول و ارزش‌ها، تنها به كشتنِ مهاجم نيست؛ بلكه گاهى با كشته شدنِ مدافع، تحقّق پيدا مى‌كند. براى همين، در قران كريم و همين طور، در روايات رسيده از پيامبر صلى الله عليه و آله و اهلِ‌بيت آن حضرت، شهادت از جايگاهى رفيع برخوردار است:

«وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَ تَا م‌ بَلْ أَحْيَآءٌ عِندَ رَبّهِمْ يُرْزَقُونَ». [1]

و كسانى را كه در راه خداوند كشته شده‌اند، مرده مپندار كه زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزى مى‌برند.

شهادت در راه خدا و اعتلاى اسلام و تحقّق ارزش‌هاى الهى، از مهمّ‌ترين آرزوهاى اولياى الهى است. على عليه السلام در پايان منشورى كه به مالك اشتر نوشته است از خداى تعالى مى‌طلبد كه سرانجامِ او و مالك را به شهادت پايان بخشد:

وَ أَنَا اسْئَلُ اللَّهَ بِسَعَةِ رَحْمَتِهِ، وَعَظِيمِ قُدْرَتِهِ وَ ... وَانْ يَخْتِمَ لِي وَلَكَ بِالسَّعَادَةِ وَالشَّهَادَةِ، انَّا الَيْهِ رَاغِبُونَ. [2]

و من از خداى مى‌خواهم با رحمتى فراگير كه او راست و قدرت بزرگ او بر انجام هر گونه درخواست ... و اين كه كار من و

[1]. آل عمران، آيه 169.

[2]. نهج البلاغه، نامه 53.