اگر عدم به وجود خدا راه پيدا كند ضررى به وجود عالم نمى زند، زيرا او به خدا در روز نخست نيازمند بود وقتى كه از عدم پا به وادى وجود نهاد، نياز او از خدا قطع مى شود.[1]

مناقشه

اين نظريه اشكالاتى دارد كه آنها را طرح مى كنيم:

1. مناط نياز به واجب، امكان است نه حدوث

اگر قدريّه نياز ممكن را حدوث آن معرفى مى كند، حدوثى كه امر آنى است (انقلاب عدم به وجود) ولى محققان مى گويند: مناط نياز ممكن به واجب، امكان آن است; امكانى كه در همه حالات وجود ممكن اعم از حدوث و بقا محفوظ است.

توضيح اين كه: ماهيت ممكن، نسبت به وجود و عدم يكسان مى باشد و اين وصف براى آن در دو حالت (حدوث و بقا) ثابت است، زيرا از درون نه خواهان وجود است و نه خواهان عدم بلكه نسبت ممكن، به هر دو يكسان است و اين حالت تساوى سراسر وجود ممكن را حدوثاً و بقائاً در برمى گيرد و الاّ اگر فقط در حال نخست(حدوث) نياز به فاعل داشته باشد نه در بقا، لازمه آن اين است كه ممكن بقائاً و فعلاً واجب الوجود شود و كسى اين