استدلال مفوضه

2

نياز ممكن به علّت در حدوث، نه در بقا

كسانى كه فكر مى كنند ممكن، در اصل وجود به خدا نيازمند است نه در بقا و از آن نتيجه مى گيرند كه ممكن در فعل خود كه از آثار بقاست بى نياز از خدا مى باشند، با ضابطه اى استدلال مى كنند كه بيان آن به شرح زير است:

ممكن، در اصل پيدايش (حدوث) نيازمند علّت است نه در استمرار وجود و به اصطلاح آن گاه كه بخواهد از عدم به وجود منقلب شود نيازمند علت (صانع) است، وقتى كه انقلاب محقق شد او به حيات و بقاى خود مستقلاً ادامه مى دهد و در افعال هم بى نياز از علت مى باشد.

شيح الرئيس مى گويد: آنان مى گويند، آن گاه كه وجود پيدا
كرد نياز او به فاعل پايان مى پذيرد، حتى اگر فاعل منتفى شود ممكن، به وجود خود ادامه مى دهد چنان كه كه بنا با فقدان بنّا پايدار مى ماند.

حتى گاهى سخنان زشتى بر زبان جارى مى كنند و مى گويند: