هر باغبانى مشاهده مى كند كه چگونه تخمى، به گياه يا درخت تبديل مى شود، آن گاه پس از مدتى طراوت خود را از دست داده زرد و خشك مى شود و بر اثر باد خزان مى ريزد و به خاك تبديل مى گردد.

هر فردى از خط سير جهات خود به خوبى آگاه است كه از كودكى به سوى جوانى و از جوانى رو به پيرى مى رود اگر واقعاً خواهان تحقيق هستيم بايد اين نوع حماسه سرائى بلكه گزافه گويى را كنار گذاريم و در راه تحقيق از هر نوع دروغ و مبالغه پرهيز نماييم.

اين تنها موردى نيست كه استالين و همه استالينيست ها به شخصيت هاى بزرگ جهان دروغ بسته، و تهمت زده اند بلكه در اصل سوم ديالك تيك (ارتباط و همبستگى پديده ها) نيز از گزافه گويى دست برنداشته و متافيزيسين ها را، حامى نظريه مجزا و گسستگى هر پديده اى از پديده ديگر قلمداد مى كنند، آن جا كه همين تئوريسين مى نويسد:

«ديالك تيك برخلاف متافيزيك پديده ها را جدا از هم، منفرد از هم و بدون وابستگى متقابل نمى داند، بلكه آن را مجموعه يك نواخت واحدى مى داند كه در آن اشياء و پديده ها به طور ارگانيك با هم در پيوندند و به هم وابسته اند».[1]

اين نوع بد فهمى يا به تعبير صحيح تر، گزافه گويى، اختصاص به اين دو بحث ندارد، بلكه اين گروه در همه قسمت هاى مكتب خود، آن جا كه با متافيزيك تماس پيدا مى كنند، يا دچار بدفهمى و اشتباهى