مى شوند، و يا آشكارا تهمت مى زنند و دروغ مى گويند.

وقتى انسان كتاب هاى فلسفه اسلامى را در نقاط مشترك ميان دو مكتب، مطالعه مى كند، مى بيند كه همگى به وجود حركت و دگرگونى در جهان قائل بوده و هرگز مجموع جهان را جامد و راكد نمى دانند، آن گاه كه همين موارد را به كتاب هاى ماركسيست ها مطالعه مى كند مى بيند جريان برخلاف اين منعكس شده است; به طورى كه انسان در آغاز كار و پيش از آشنايى به خصيصه روحى و فكرى اين گروه در بهت و حيرت فرو مى رود و با خود مى گويد چگونه متافيزيسين ها، حركت و تحول را منكر شده اند؟!

ارسطو، پيشواى بزرگ متافيزيسين ها در يونان، و بوعلى، فيلسوف بزرگ اسلامى در شرق است و آثار هر دو مخصوصاً بوعلى كاملا در دست مى باشد، اگر در آثار آنان به طور اجمال سيرى شود روشن مى گردد كه چگونه افكار بلند و پر ارزشى را در مسائل مربوط به حركت عرضه كرده اند تا آن جا كه ارسطو در باب اثبات صانع، برهانى به نام «محرك اول» دارد، و معتقد است كه حركت همگانى جهان بايد به محركى برسد كه او پيراسته از حركت باشد، و آن را محرك اول مى نامد و مى گويد: و آن جز خدا، كه محرك است ولى خود متحرك نيست، كسى نمى باشد.

بحث هاى گسترده صدرالمتألهين و پيروان مكتب او درباره حركت و اقسام آن، اعم از حركت در اعراض مانند: حركت در كيف و كم و وضع و اين و يا حركت در جوهر و طبايع اشياء، اعجاب هر فرد بى غرضى را برمى انگيزد.