آنان نيست، زيرا مسأله اغماض و تساهل مربوط به زندگى دنيوى است و اين كه براى حفظ كرامت انسانيت نبايد روى اختلافات درگير شد و اما سرنوشت انسان ها در سراى ديگر چگونه است، ارتباطى به اين بحث ندارد.

در اين جا چيزى بر اين تفسير مى افزاييم و آن اين كه:

سران و دانشمندان شرايع آسمانى و عالمان اديان ـ در عين حفظ اصل زندگى مسالمت آميز، دور هم گرد آيند و در پرتو يك اصول مسلم و منطق صحيح به بررسى اصول مورد اختلاف بپردازند، و به دور از تعصب و انحصارگرايى سره را از ناسره جدا سازند.

اتفاقاً قرآن مجيد به اين رويكرد از «پلورالييسم» دعوت مى كند و مى فرمايد:

(... فبشّر عباد الّذين يستمعون القول فيتّبعون احسنه...) (زمر / 17 ـ 18).

«بشارت ده آن بندگان مرا كه به سخن گوش فرا دهند سپس از بهترين آن پيروى مى كنند».

نظر در گفتگوى تمدن ها و اديان و شرايع همين است و بس.

با نخستين تفسير از تفاسير مربوط به نظريه پلوراليزيم دينى آشنا شديم، اكنون وقت آن رسيده است كه با تفسير دوم آن آشنا شويم، در اين تفسير مسأله رستگارى و سعادت آفرينى همه شرايع در تمام زمان ها مطرح است و اين كه در رستگارى انسان كافى است كه انسان به خدا ايمان بياورد، و در زندگى از تعاليم يكى از شذرايع و با تعبير آنان ـ اديان ـ پيروى كند و از برخى از سخنان مرحوم شهيد مطهرى بر مى ايد كه برداشت او از كثرت گرايى دينى همين بوده است هر چند به آن معتقد نبوده است، چنان كه مى گويد: