به اقامه ى دليل و برهان بپردازند. ابراز عقايد الحادى و ضدّ دينى در اين گونه مجامع آزاد است و هيچ گونه تعرّض آبرويى و جانى در پى نخواهد داشت.

اضافه كنيم كه ازادى بيان در صورتى قابل توجيه و دفاع است كه از حيطه «بيان و گزارش» انديشه فراتر نرود و به صورت «فعل و رفتار» ظاهر نگردد. به عقيده فيلسوفان زبان، برخى سخن ها، بيانگر و گزارشگر» انديشه اى نيستند، بلكه «نوعى رفتار و عمل» به حساب مى آيند. سخن اهانت آميز يا تحسين كننده، عين اهانت و تحسين است و صرفاً به عنوان «گفتار» تلقى نمى شود. امورى از قبيل افترا، ناسزا، تحسين و تشويق... نوعى فعل و رفتار است كه به وسيله زبان يا قلم به انجام مى رسد و مى توان نامشان را «رفتار زبان» گذاشت. از اين رو اين گونه گفتارها مشمول مسأله آزادى بيان نبوده و در حيطه آزادى رفتار مى گنجد و واضح است كه هر رفتارى آزاد نيست و هيچ جامعه اى اجازه نمى دهد رفتارهاى نابهنجار در آن آزادانه به انجام رسد. به همين لحاظ دفاع از آزادى بيان، به معناى دفاع از هر گونه «رفتار زبانى» نيست و شامل آن ها نمى شود.

دكتر سروش ماجراى سلمان رشدى را از همين قبيل و خارج از مسأله آزادى بيان ارزيابى مى كند:

«گاه سخن ماخبر از چيزى است و گاه خبر نيست، كارى است. اگر من بگويم «زمين به دور خورشيد مى گردد» اين خبر است... امّا وقتى مى گويم «اين رفتارى را كه شما انجام مى دهيد محكوم مى كنم يا تحسين مى كنم» در اين جا ديگر خبر نمى دهم. همين گفتن من عين محكوم كردن يا تحسين كردن است... آن چه ما از آن بحث مى كرديم، حق آزادى «بيان» بود نه آزادى «عمل» / كار / فعل... ناسزا گفتن،