هدايت شان خواهيم كرد. و خداوند با نيكوكاران است».

بسيار بعيد و دور از ذهن است كه محققى با صداقت و با تلاشى متوسط نتواند به حقيقتى در اين سه اصل اساسى كه شيرازه ى تمام اديان آسمانى است، دست يابد. امّا بنا به فرض بعيد، مرتدى با خصايص مذكور، داراى حكم ياد شده است.

در مورد كسى كه با شرايط فوق مرتد شده است و علاوه بر ارتداد كلامى، به ارتداد فقهى مبتلا شده و به ابراز عقايد الحادى خود مى پردازد، در فصل آينده كه به بحث «آزادى بيان» مربوط است پرداخته مى شود.

امام على(عليه السلام) رهبر جمله مسلمانان و مؤمنان در جمله اى كوتاه اسلام را، تسليم در مقابل حقيقت معرفى مى كند: الاسلام هو التسليم.[1]

شهيد مطهرى در مورد معناى حقيقى اسلام و كفر معتقد است:

الان نقاطى در جهان وجود دارد... كه بسا هست مردم نام اسلام را نشنيده اند... اين ها هم به يك معنا كافرند، يعنى مسلمان نيستند، امّا كسى اين ها را كافر معاند و كافر جاحد نمى گويد. كافر معاند، يعنى آن فردى كه اسلام بر او عرضه شده و او درك كرده و فهميده ولى به خاطر اين كه منفعت و جاه طلبى و تعصبش اقتضا نمى كرده، وقتى خودش را مواجه با حق ديده است در مقابل حق و حقيقت قيام كرده و ايستاده است، اصل معنى كفر اين است... قرآن هر جا «الذين كفروا» مى گويد ناظر به آن طبقه نيست، بلكه ناظر به طبقه اى است كه حقيقت بر آن ها