باشد، نتيجه ى آن جز جنگ و نزاع و نابودى بشر و از بين رفتن ارزش هاى اخلاقى، چيز ديگرى نخواهد بود و لذا محور بودن تمايلات درونى را در آن حدّ مى پذيريم كه اوّلا بر سعادت انسان، و ثانياً بر سعادت جامعه لطمه اى وارد نكند.

آزادى در مصرف موادّ مخدّر، يك نوع تمايل درونى است كه در جوان پديد مى آيد و لذت هاى آنى را غايت زندگى مى انديشد، ولى چون چنين ازادى مايه ى تباهى شخصيت و انسانيت اوست نمى تواند ملاك جنبه ى ايجابى آزادى باشد.

گروهى از فزونى مال و ثروت، و پايمال كردن حقوق ديگران، بيش از هر چيزى لذت مى برند ولى نمى توان چنين گرايشى را تعيين كننده ى آزادى دانست.

بنابراين، در اشباع غرايز بايد به تعديل آن پرداخت و تعديل آن، با دو شرط صورت مى پذيرد:

1. به سعادت او لطمه اى وارد نكند.

2. موجب تضييع حقوق ديگران نشود.

ملاك ديگر در تعيين گريز از نقطه اى به نقطه ى ديگر، حفظ آداب و رسوم و به اصطلاح فرهنگ ملت هاست، و مبارزه با هر نوع عاملى كه درصدد محو فرهنگ ملت است.

در اين جا از تذكر نكته اى ناگزيريم و آن اين كه: آداب و رسوم ملت ها نشانه ى اصالت و ديرپايى آنان در محيط زندگى و ميراث نياكان آن ها است، طبعاً چنين رسومى، محترم خواهد بود. پيامبران آسمانى با فرهنگ و رسوم ملت ها مخالفتى نداشتند، حتى پيامبر گرامى اسلام پس از فتح مكه، آداب و رسومى كه در اداره ى كعبه بود، حفظ كرد، مثلا مقام كليد دارى كعبه را كه قبيله ى خاصى برعهده داشت،