و لو اجمالا از آن نشده است- .

پروفسور ادوارد براون مستشرق- معروف انگليسى متوفى در سال 1304 هجرى شمسى- كه عمر خويش را صرف مطالعه در باره ايران- و تاريخ ايران كرده است- در جلد چهارم تاريخ ادبيات ايران مى‌گويد- با وجود شهرت و رواج فلسفه ملا صدرا در ايران- فقط دو خلاصه سطحى و ناقص از طريقه فلسفى او- در السنه اروپائى ديده‌ام - كنت گوبينو چند صفحه راجع به عقائد ملا صدرا نگاشته- اما معلومات او ظاهرا بالتمام از درس شفاهى معلمينش- در ايران ماخوذ بوده و معلمين هم على الظاهر- اطلاع كاملى نسبت بان عقايد نداشته‌اند- گوبينو در پايان شرحى كه راجع به ملا صدرا نوشته گويد- طريقه حقيقى ملا صدرا عينا متخذ از ابو على سينا است - در صورتى كه صاحب روضات الجنات راجع به ملا صدرا - مى‌نويسد كان ...منقحا اساس الاشراق بما لا مزيد عليه- و مفتحا ابواب الفضيحه على طريقه المشاء و الرواق - تعريف مختصرتر ولى جدى‌تر و صحيحتر- كه از مذهب ملا صدرا نموده‌اند آن است- كه شيخ محمد اقبال دكتر اقبال پاكستانى كرده است- .

ايضا ادوارد براون در همان كتاب مى‌نويسد- مشهورترين كتب ملا صدرا اسفار اربعه - و شواهد الربوبيه است و در پاورقى تذكر مى‌دهد- كه كنت گوبينو در معناى اسفار كه جمع سفر- يعنى كتاب است اشتباه كرده و آنرا جمع سفر گرفته - در كتاب مذاهب و فلسفه‌هاى آسياى وسطى - صفحه 81 مى‌نويسد ملا صدرا چند كتاب ديگر- راجع به مسافرت سفرنامه نوشته است - .

كتابى كه مرحوم اقبال پاكستانى بزبان انگليسى- هنگام تحصيل در دانشگاه كمبريج- بنام توسعه حكمت در اسلام منتشر كرده است- بدست نيامده ولى قدر مسلم اينست- كه بسيار مختصر و ناچيز