تمام آثار آن دوره‌ها را محو كند- كم و بيش آثار فلسفى باقى مانده است- .

از آثار دوره‌هاى بالنسبه قديم از همه بيشتر و بهتر- آثار نهضت عظيم علمى و فلسفى يونان- كه تقريبا از دو هزار و ششصد سال قبل آغاز مى‌شود- باقى مانده است زيرا از آن وقت تا كنون- فترتى كه موجب محو و نابودى كلى آن آثار بشود- حاصل نشده است- .

آن نهضت فكرى كه در كرانه‌هاى آسياى صغير- و يونان پديد آمده در اسكندريه تعقيب شد- و هنگامى كه حوزه اسكندريه و آتن رو به نابودى- و اضمحلال كلى مى‌رفت و ژوستى نين امپراطور روم شرقى- در سال 529 ميلادى دستور تعطيل دانشگاهها- و بستن درهاى مدارس آتن و اسكندريه را داد- و دانشمندان از بيم متوارى شدند- و حوزه‌هاى تدريس و تعليم بهم خورد- در يك قطعه ديگر جهان نهضت ديگرى- با طلوع نير اسلام آغاز شد- و مقدمات مدنيت جديد و عميق ديگرى فراهم آمد- .

در اثر تشويق و تجليلى كه از طرف پيشواى- عظيم الشان اسلام و اولياء بزرگواران دين- از مقام دانش و دانشجوئى شد- شعله طلب علم دو مرتبه در دلها روشن گشت- تا آنكه تمدن وسيع و عظيم اسلامى بوجود آمد- رشته‌هاى مختلف علوم تدوين و تنظيم شد- كتابها از زبانهاى مختلف و بيش از همه- كتب يونانى ترجمه شد- مدارس و دانشگاهها از نو تاسيس گشت- كتابخانه‌ها پديد آمد- شهرهاى بزرگ كشور پهناور اسلامى مهد علوم- و محل آمد و شد محصلين گشت- از اروپاى فعلى و ساير نقاط جهان محصلين- به كشورهاى اسلامى اعزام شد- تا آنكه بالاخره پس از گذشتن چند قرن- تحول جديد اروپا پديد آمد- و در عالم علم و دانش رخ‌داد آنچه رخ داد- .

ولى چيزى كه از نظر تاريخ مسلم است- اينست كه يونان قديم