وجود آنرا- بجاى ديگر حس يا برهان فلسفى احاله مى‌نمايد- .

علومى كه ميان بشر رائج است- قسمتهاى مختلفى را تشكيل ميدهند- و هر يك بنام مخصوصى خوانده مى‌شود- فيزيك شيمى حساب هندسه- ستاره شناسى زيست شناسى و...- هر يك از اين قسمتها ما را- بيك سنخ دانستنيهاى مخصوص و معينى آگاه ميسازد- به طورى كه قبل از آنكه وارد آن قسمت بشويم- مى‌توانيم بفهميم چه سنخ مسائلى- مورد توجه ما قرار خواهد گرفت- زيرا بر ما معلوم است كه هر علمى عبارت است- از يك سلسله مسائلى كه در زمينه معين- و در اطراف موضوع معينى گفتگو مى‌كند- و بين مسائل هر علم رابطه خاصى وجود دارد- كه آنها را بيكديگر پيوسته- و از مسائل علوم ديگر جدا ميسازد- .

پس ما براى آنكه تعريف هر يك از علوم را بدست آوريم- و براى آنكه بتوانيم تشخيص دهيم- فلان مسئله در صف چه مسائلى بايد قرار گيرد- و جزء كدام علم است- بايد موضوعات علوم را تشخيص دهيم- و ما دامى كه نفهميم مثلا موضوع علم حساب چيست- و موضوع علم هندسه كدام است- نمى‌توانيم مسائل حساب را- از مسائل هندسه فرق بگذاريم و همچنين ساير علوم- .

پس از بيان اين مقدمه مى‌گوييم فلسفه نيز به نوبه خود- حل مشكلات مخصوصى را به عهده گرفته- و مسائل وى نيز در اطراف موضوع معينى صورت مى‌گيرد- فلسفه هيچگاه در مسائل مربوط به علوم دخالت نمى‌كند- و نيز اجازه نمى‌دهد آنها در قلمرو او دخالت نمايند- .

فلسفه عبارت است از يك سلسله مسائل- بر اساس برهان و قياسى عقلى- كه از مطلق وجود و احكام و عوارض آن گفتگو مى‌كند- فلسفه از بود و نبود اشياء سخن مى‌گويد- و احكام مطلق هستى را مورد دقت قرار مى‌دهد- و هيچگاه به احكام و آثارى كه مخصوص- يك يا چند موضوع مخصوص است نظر ندارد- بعكس علوم كه همواره يك يا چند موضوع را- مفروض الوجود مى‌گيرند- و به جستجوى احكام و آثار آن مى‌پردازند- و سنخ بحث علوم متوجه بود و نبود اشياء نيست- براى توضيح بيشتر بذكر دو مثال مى‌پردازيم- مثلا اگر در باره دايره اين مسئله را در نظر بگيريم- كه محيط هر دايره برابر است- با 3/14 در قطر آن مربوط به هندسه است- زيرا معناى اين جمله اينست- كه هر دايره كه وجود خارجى پيدا كند- داراى اين خاصيت تساوى محيط با 3/14 در قطر آن است- پس براى دايره فرض وجود نموده‌ايم- و يك حكم يا خاصيت تساوى محيط با 3/14 در قطر آن- برايش ثابت نموده‌ايم-