و احكام موضوع مفروض الوجودى را بيان كرده- و وجود و چگونگى اين فلسفه مى‌پردازند- گفتگو با ماترياليستها- [1]و طرفداران ماترياليسم ديالكتيك [2]است- كه در مسائل اين فلسفه نظرى اظهار نظر مى‌كنند- بدون آنكه اين مسائل را- از مسائل مربوط به علوم تفكيك كنند- .

و عجب اينست كه اين دانشمندان- در عين اينكه بنفى يا اثبات مسائلى- كه گواهى از حس و علوم حسى ندارد مى‌پردازند- خود را همه جا تابع منطق حس و تجربه معرفى مى‌كنند- .

خواننده محترم بايد از حالا متوجه باشد- و بعدا در مقالات بعدى برايش محقق خواهد گشت- كه فلسفه مادى و آخرين سيستم آن- ماترياليسم ديالكتيك يك فلسفه نظرى است- نه يك فلسفه حسى و تجربى- .

البته در اروپا برخى از دانشمندان بوده‌اند- كه طرفدار فلسفه حسى بوده‌اند- ولى فلسفه آنها نه مادى است و نه الهى- زيرا فلسفه حسى آنها قهرا محدود بوده- به مسائل مربوط به علوم حسى و طبق منطق حسى خود- ناچار در باره كنه وجود سكوت كرده‌اند- .

بارزترين فلسفه‌هاى حسى- همان فلسفه پوزيتيويسم -POSITIVISME اگوست كنت است كه در بالا اشاره شد- ولى فلسفه مادى با آخرين شكل خود- ماترياليسم ديالكتيك هر چند ابتداء- از جنبه تبليغاتى دم از حس و علوم حسى مى‌زنند- و گاهى يك مسئله علمى را تحريف كرده گواه مى‌آورند- هرگز پابند اين منطق نبوده- مسائل تعقلى و نظرى فلسفه اولى را كه گواهى- از حس و تجربه ندارد مورد بحث قرار ميدهند- .

لهذا در اين مقاله به معرفى اين فلسفه- كه ماديين خواه ناخواه وارد مباحث آن مى‌شوند- و تفكيك آن از مسائل علوم- كه ماديين آنها را از يكديگر تفكيك نكرده- خلط مبحث مى‌كنند پرداخته شده است- .

پس منظور از فلسفه- در اين مقاله همان فلسفه اولى است- كه صرفا نظرى و تعقلى است- و مقصود بيان تعريف و بيان فرق آن- با ساير قسمتهائى است- كه امروز بنام علوم خوانده مى‌شود و براى آنكه خواننده محترم بتواند- تعريف فلسفه را خوب درك كند- و مسائل فلسفى را با مسائلى كه مربوط به ساير علوم است- اشتباه نكند از ذكر اين مقدمه كوتاه ناچاريم-