عبد اللّه بن الزبير العوام. مادرش زن عوام، صفيه بود عمه مصطفي عليه السّلام و اول فرزند كه در مدينه آمد بعد از ظهور اسلام او بود، و چون حسين از مكه بكوفه رفت، عبد اللّه زبير همانجا باستاد، او در كعبه آمد و خلق را جمع كرد، و لعن يزيد ظاهر گردانيد، و خلق با او بيعت كردند.
باهل مدينه مكتوب نوشت: تا بين اميه را از شهر مدينه اخراج كردند و زهد و نماز و روزه آغاز نهاد، و خلق عظيم بدو رغبت كردند.
چون خبر به يزيد رسيد، مسلم بن عقبه را با لشكر بسيار بمدينه فرستاد تا از خلق مدينه چهار هزار مرد بكشتند، و هفتاد كس را از انصار [4] شهيد كردند، مسلم بن عقبه روي از مدينه بمكه نهاد، در راه كشته شد، و حصين بن نمير [5] را بر لشكر بمكه فرستاد، چون بمكه رسيد، عبد اللّه زبير در حرم كعبه آمد، آن جماعت بر كعبه منجنيق نهادند، و يك ركن را خراب كردند، حق تعالي صاعقه برايشان فرستاد، تا هفده تن بسوختند، پس مختار بن عبيد [6] با لشكري بيامد، و ايشان را از مكه بيرون كرد، ناگاه خبر مرگ يزيد [7] رسيد ايشان بشام رفتند، و كار عبد اللّه زبير در حرم بالا گرفت، [8] و اسم خلافت برخورد نهاد، و حجاز و عراق و خراسان و يمن و مصر و شام، ديگران همه را ضبط كرد، و خلافت و امر او تا عهد عبد الملك مروان بداشت