اتسز بن محمد، بعد از پدر خود ممالك خوارزم در تصرف آورد و با خلق عدل و احسان كرد، و چند كرت از خوارزم جدا افتاد بعضي بضرورت بعضي باختيار بطرف جند و تركستان و قفچاق لشكرها كشيد، و از فضل و هنر و علم نصيب كامل داشت، و حضرت خوارزم بواسطه فضل و احسان او مجمع افاضل گشت و بعد از وثايق عهود بخدمت سلطان سنجر پيوست، و چندگاه بحكم فرمان خدمت درگاه كرد، تا بشرف رضا مقرون گشت، سلطان سنجر تخت خوارزم بدو باز داد، چون مدتي باز آمد، بسبب حركت علي چتري كه ملك هرات بود در حق اتسز عصيان آورد و سر انقياد از ربقه طاعت و خدمت بكشيد