نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 417
فی
قوله تعالی: «وَ الْعاقِبَةُ لِلتَّقْوی [1] هم فرموده: عاقبت و سرانجام
نیک از آن تقواست، و در تفسیر آن چنین میفرماید: آنچه باقی میماند و
سرانجامش مفید، سازنده و حیاتبخش است، همان تقوا و پرهیزگاری است؛
پرهیزگاران سرانجام پیروزند و بیتقوایان محکوم به شکست. این احتمال در
تفسیر جمله اخیر نیز وجود دارد که هدف آن، تأکید در زمینه روح تقوا و اخلاص
در عبادت است؛ چرا که اساس عبادت همین است. در آیه 37 سوره حج میخوانیم:
«لَنْ یَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لکِنْ یَنالُهُ
التَّقْوی مِنْکُمْ.»: گوشتهای حیوانات قربانی و خونهای آنها، به خدا
نمیرسد، ولی تقوای شما، به او میرسد، آنچه به مقام قرب او، از اعمال شما
واصل میگردد، پوسته و ظاهر آن نیست؛ بلکه مغز و باطن و اخلاصی که در آن
است، به مقام قربش راه مییابد. [2] همچنین قوله تعالی: «وَ مَنْ
یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ»، [3] را
چنین معنا کرده: و هرکس شعایر الهی را بزرگ دارد و به نشانههای آیین خدا و
پرچمهای اطاعت او احترام بگذارد، این از تقوای دلهاست. در ضمن، شرحی
بر تفسیر آن چنین میفرماید: این نکته نیز قابل توجّه است که منظور از
بزرگداشت آن؛ چنانکه بعضی از مفسران ظاهربین گفتهاند، بزرگی جسمانی
قربانی و مانند آن نیست؛ بلکه حقیقت تعظیم، آن است که مقام و موقعیت این
شعایر را در افکار و اذهان و ظاهر و باطن بالا ببرند، و آنچه درخور احترام و
عظمت آنهاست، به جا آورند. ارتباط این عمل با تقوای دلها نیز روشن است؛
زیرا علاوه بر اینکه «تعظیم» جزء عناوین قصدیه است، بسیار میشود که افراد
متظاهر یا منافق، تظاهر به تعظیم شعایر میکنند، ولی چون از تقوای قلب
آنها سرچشمه نمیگیرد، بیارزش است. تعظیم و بزرگداشت حقیقی، از آن کسانی
است که تقوای دل دارند، و میدانیم [1]. طه/ 132. [2]. تفسیر نمونه، ج 13، ص 343. [3]. حج/ 32.
نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : امامی، عبدالنبی جلد : 1 صفحه : 417