كسى كه دچار خطا و اشتباه مى‌شود، جايز نيست متصدى اين كار شود و اگر در موردى اشتباه كرد، چنانچه متوجه اشتباه خود شد، بر او واجب است شنونده را از آن اشتباه آگاه نمايد. به هر حال، بر مستمع جايز نيست تا اطمينان به صحت گفتار گوينده پيدا نكرده، به نقل او عمل كند.

عدول از مجتهدى به مجتهد ديگر

[س 29 بقاء بر تقليد از ميّت]

س 29: تا به حال در بقاء بر تقليد از ميّت، به اجازۀ مجتهد غير اعلم عمل مى‌كرديم. اگر اجازه مجتهد اعلم شرط بقاء بر تقليد از ميّت است، آيا عدول به اعلم و طلب اجازۀ او براى بقاء بر ميّت بر ما واجب است؟ ج: اگر فتواى غير اعلم موافق با فتواى اعلم در اين مسأله باشد، عمل به فتواى غير اعلم اشكال ندارد و نيازى به عدول به اعلم نيست.

[س 30 عدول از يكى از فتاواى مجتهدى ]

س 30: آيا در عدول از يكى از فتاواى امام خمينى «قدس سره» واجب است به فتواى مجتهدى كه از او براى بقاء بر تقليد ميّت اجازه گرفته‌ام، رجوع كنم يا آن كه به فتواى ساير مجتهدين هم مى‌شود عمل كرد؟ ج: احتياط در رجوع به فتاواى همان مجتهد است، مگر آن كه مجتهد زندۀ ديگر اعلم از آن مجتهد و فتواى او در مسأله مورد عدول مخالف فتواى مجتهد اول باشد، كه احتياط واجب در اين صورت، رجوع به مجتهد اعلم است.

[س 31 عدول از اعلم به غير اعلم]

س 31: آيا عدول از اعلم به غير اعلم جايز است؟ ج: احتياط واجب، عدم عدول از مجتهد زنده به مجتهد زندۀ ديگر است، مخصوصاً در صورتى كه مرجع تقليد اول اعلم باشد.

[س 32 تقليد مبتنى بر عدم بيّنه شرعى]

س 32: جوانى هستم ملتزم به احكام شرعى، در گذشته قبل از رسيدن به سن تكليف مقلد حضرت امام (ره) بودم، ولى اين تقليد مبتنى بر بيّنه شرعى نبود بلكه بر اين اساس بود كه تقليد از امام سبب برائت ذمّه مى‌گردد. بعد از مدّتى به مرجع ديگرى عدول كردم، در حالى كه اين عدول هم صحيح نبود و بعد از درگذشت آن مرجع، به جناب عالى عدول كردم. لطفاً حكم تقليدم از آن مرجع و حكم اعمالم در آن مدت و تكليف فعلى‌ام را بيان فرمائيد.

ج: آن دسته از اعمال شما كه بر اساس فتواى امام «قدس سره» ، چه در حال حيات با بركت وى و چه بعد از رحلت ايشان، بنا بر بقاء بر تقليد از امام «قدس سره» انجام گرفته، محكوم به صحت است. ولى اعمالى كه به تقليد غير منطبق با موازين شرعى از مرجع ديگرى انجام يافته، اگر منطبق با فتواى كسى كه هم اكنون بايد از او تقليد كنيد، باشد، محكوم به صحت و موجب برائت ذمه است، و الاّ قضاى آنها بر شما واجب است. در حال حاضر شما بين بقاء بر تقليد از امام راحل طاب ثراه و بين عدول به كسى كه بر اساس موازين شرعى او را شايستۀ تقليد مى‌دانيد، مخيّر هستيد.

بقاء بر تقليد ميّت

[س 33 شخصى كه مقلّد امام رحمة اللّٰه عليه بوده]

س 33: شخصى كه مقلّد امام رحمة اللّٰه عليه بوده، پس از ارتحال ايشان از مرجع معينى تقليد نموده است. در حال حاضر مى‌خواهد دوباره از امام تقليد نمايد. آيا اين تقليد جايز است؟