كيست كه كمترين اطلاع از تاريخ عرب و اسلام داشته باشد و بتواند فاصله عظيمى را كه در مدت 23 سال دعوت پيامبر، فاصله‌اى كه به «طفره فلسفى» بيشتر شباهت داشت تا به «انقلاب» انكار كند.

قومى متروك و فاقد نام و نشان، ملتى كه با نظر كنجكاو يك جامعه شناس ماهر هيچ گونه آمادگى براى پيشرفت چشمگير حتى براى چندين قرن آينده در پيشانى او ديده نمى‌شد، چه سان مسير تاريخ بشريت را عوض كرد، و تمدنهاى عظيم روم و ايران و مصر و بابل و سبا را با هم آميخت و منقلب ساخت، سپس يك رنگ الهى و معنوى به آن زد و تمدنى شگرف و بى‌سابقه بوجود آورد، كه هنوز جامعه‌شناسان و مورّخان در تشخيص عوامل آن سرگردانند، و علم رغم كتابهاى فراوانى كه از ناحيه آنها به عنوان «تاريخ تمدن اسلام» يا عناوينى مشابه آن نوشته شده، هنوز نكات حل نشده درباره عوامل پيدايش آن فراوان است.

اين انقلاب و جهش- يا هر چه نامش بگذاريم- تنها در يك قسمت و به اصطلاح يك بدنه خاص اجتماع نبود، بلكه همه جانبه بود، انقلابى در فرهنگ، در فكر، در اقتصاد در نظامات اجتماعى، در آداب و رسوم، در اخلاق و پرستش، و در همه چيز.

توضيح و شرح هر يك از اينها مسلماً نيازمند به تأليف كتاب جداگانه‌اى است، ولى خوشبختانه امروز كتابهائى از دانشمندان اسلامى يا غربى در دست داريم كه بسيارى از حقايق را در اين زمينه روشن مى‌سازد.

6- وسايل پيش‌برد هدف او

استفاده از اصل

«الغايات تبرر الوسائط»

: «اهداف، استفاده از