عواقب خطرناك جبر و تفويض‌

اكنون با راهنمايى وجدان و فطرت خود به اصل‌ «آزادى اراده» پى برديم و مشخص شد نظريه جبر يا انكار اين اصل، يك نظر خلاف وجدان و فطرت انسان است. اما ممكن است تصور ديگرى پيش آيد.

ممكن است بعضى افراد بگويند: به واسطه راهنمايى فطرت و وجدان خود به اصل آزادى اراده مى ‌رسيم و به اين وسيله عقيده جبر را نفى مى ‌كنيم، بنابراين بهتر است به كلى حساب‌ «افعال ارادى» را از ساير حوادث جهان جدا كنيم. در واقع حوادث و اتفاقات جهان را به دو دسته تقسيم مى ‌كنيم. يك دسته افعال ارادى انسان است. و دسته ديگر مربوط به حوادث جهان مى ‌شود. مشيّت و اراده خداوند حاكم بر حوادث جهان است و از نقطه اراده و اختيار انسان خارج است.

زمام افعال ارادى فقط در دست انسان است و بس. در اين منطقه حكومت مطلق از آن انسان است و اراده خداوند در آن راهى ندارد.

مگر در يك منطقه دو حكومت مطلق قابل تصور است؟!

اين نظريه همان افراط در اصل آزادى اراده است. اصطلاح علمى اين نظريه‌ «تفويض» است كه به معنى واگذارى مطلق است. اين نظريه يك راه افراطى است كه در مقابل راه افراطى جبر قرار مى ‌گيرد. درباره‌