مى‌افتد-/ دقّت كنيد.

در حديثى مى‌خوانيم كه امام صادق عليه السلام پس از اين‌كه تأييد فرمود: «انَّ اساسَ الدينِ التَوْحيدُ وَ الْعَدْلُ؛ پايه و اساس دين توحيد و عدالت است»، افزود: «امَّا التَوْحيدُ فَانْ لا تُجَوِّزَ عَلى رَبِّكَ ما جازَ عَلَيْكَ، وَ امَّا الْعَدْلُ فَانْ لا تَنْسِبَ الى خالِقِكَ ما لامَكَ عَلَيْهِ؛ توحيد آن است كه آنچه بر تو رواست، بر خدا روا ندارى (و او را از تمام صفات ممكنات پاك و منزّه بشمرى) و امّا عدل آن است كه عملى را به خدا نسبت ندهى كه اگر آن را خودت انجام مى‌دهى، تو را به خاطر آن ملامت مى‌كند»-/ دقّت كنيد. [1]

63- منابع چهارگانه فقه‌

منابع فقهى ما همان گونه كه در گذشته نيز اشاره شد، چهار چيز است:

نخست‌ «كتاب اللَّه» قرآن مجيد است كه سند اصلى معارف و احكام اسلام مى‌باشد.

دوّم‌ سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله و «امامان معصوم» اهل بيت عليهم السلام.

سوّم‌ اجماع و اتّفاق علما و فقهاست كه كاشف از نظر معصوم باشد.

و چهارم‌ دليل عقل است و منظور از دليل عقل، دليل‌ عقل قطعى‌ است؛ و امّا دليل عقل ظنّى مانند «قياس» و «استحسان» در هيچ يك از مسائل فقهى نزد ما قابل قبول نيست؛ بنابراين هرگاه فقيه با گمان خويش مصلحتى را در چيزى ببيند كه در كتاب و سنّت حكم آن به خصوص وارد نشده است، نمى‌تواند آن را به عنوان يك حكم الهى‌

[1]. بحارالانوار، جلد 5، صفحه 17، حديث 23