نتيجه پاره‌اى از اعمال آنها را به آنها بچشاند شايد بازگردند!» [1] پس اين بخش از حوادث دردناك در واقع لطف الهى است.

بخش ديگر، مصائبى است كه انسان با دست خويش براى خود فراهم مى‌سازد و به تعبير ديگر نتيجه ندانم‌كارى‌هاى خود اوست: «انَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتّى يُغَيِّرُوا ما بِانْفُسِهِمْ؛ خداوند آنچه را مردم دارند تغيير نمى‌دهد مگر اين‌كه آنها خودشان را تغيير دهند». [2]

«ما اصابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَ ما اصابَكَ مِنَ سَيِّئَةِ فَمِنْ نَفْسِكَ‌؛ آنچه از نيكى‌ها و پيروزى‌ها به تو مى‌رسد از ناحيه خداست (و به كمك اوست) و آنچه از بدى‌ها و مشكلات دامنگير تو مى‌شود، از سوى خود توست!». [3]

62- عالم هستى نظام احسن است‌

ما معتقديم: جهان آفرينش صحنه نظام احسن است، يعنى نظم موجود عالم شايسته‌ترين نظمى است كه مى‌تواند بر جهان حكمفرما باشد، همه چيز روى حساب است و هيچ گونه مطلبى بر خلاف حقّ و عدالت و نيكى در آن وجود ندارد، و اگر بدى‌ها در جامعه انسانى ديده مى‌شود از ناحيه خود آنهاست.

تكرار مى‌كنيم‌ ما معتقديم: عدل الهى يكى از پايه‌هاى اصلى جهان بينى اسلامى است، و بدون آن مسأله توحيد و نوبّت و معاد نيز به خطر

[1]. سوره روم، آيه 41

[2]. سوره رعد، آيه 11

[3]. سوره نساء، آيه 79