نام کتاب : نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 29
خَصْمَانِ بَغَى بَعْضُنَا عَلَى بَعْضٍ فَاحْكُم بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ وَاهْدِنَا إِلَى سَوَاء الصِّرَاطِ؛[1] آيا داستان شاکيان هنگامي که از محراب بالا رفتند به تو رسيده است. در آن هنگامي که (بيمقدمه) بر او وارد شدند و او از ديدن آنها بهراسيد. گفتند: نترس؛ دو نفر شاکي هستيم که يکي از ما بر ديگري ستم کرده، اکنون در ميان ما به حق داوري کن و ستم روا مدار و ما را به راه راست هدايت کن».
«يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُم بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ؛[2] اي داوود! ما تو را خليفه (و نمايندة خود) در زمين قرار داديم، پس در ميان مردم به حق داوري کن».
قرآن دربارة داوري به حق ـ افزون بر تعبير «بالحق» ـ دو تعبير «بالعدل» و «بالقسط» را نيز به کار برده است که نشان ميدهد اين سه مفهوم بسيار به هم نزديکاند. خداوند به پيامبر گرامي اسلام(صلى الله عليه وآله) چنين فرمان ميدهد:
«وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُم بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِين؛[3] و اگر حکم کردي، در ميان ايشان به قسط حکم کن که خدا عادلان را دوست دارد».
و در آية ديگري ميفرمايد:
«إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُواْ بِالْعَدْلِ؛[4] خداوند به شما فرمان ميدهد که امانتها را به اهلش بازگردانيد و هنگامي که ميان مردم داوري ميکنيد به عدالت داوري کنيد».
در قرآن داوريهاي الاهي نيز با «قسط» و «حق» وصف شده است، از جمله:
«قَالَ رَبِّ احْكُم بِالْحَق[5]؛ (پيامبر) گفت: پروردگارا؛ به حق داوري فرما».