ديگر، هر فردى دو تكليف و مسئوليت دارد: يكى تكليف عمل كردن به وظيفه و ديگرى مسئوليت واداشتن ديگران به كارهاي شايسته. اين يك مسئوليت اجتماعى است كه هر فرد بايد به ازدواج ديگران عنايت و اهتمام داشته باشد.

در بينش اسلامي هر كسى وظيفه دارد كه در حد توان تلاش كند تا مرد بى زن و زن بى شوهر در جامعه باقي نماند. البته اين كار بايد از محيط خانواده آغاز گردد؛ سپس به خويشاوندان و نزديكان و دوستان و همسايگان و آن‌گاه در سطح جامعه گسترش يابد.اينكه اكثريت عظيم افراد جامعه اين مسئوليت را احساس نمى‌كنند، ناشى از اين است كه از توجه به معناى دقيق «انكحوا» غفلت ورزيده‌اند.

اين وظيفه به ازدواج مردان و زنان آزاد محدود نمى‌شود، بلكه غلامان و كنيزان شايسته را نيز بايد زن و شوهر داد، زيرا زندگى خانوادگى هر نفع و صلاحى براى مردان و زنان آزاد داشته باشد براى مردان و زنان برده هم دارد.

اگر مردى توانايى زن گرفتن و پرداخت مهريه و هزينة زندگى را ندارد، قرآن كريم به او توصيه مى‌كند كه با كنيزى ازدواج كند: «وَ مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلاً أَنْ يَنْكِحَ الُْمحْصَناتِ الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ مِنْ فَتَياتِكُمُ الْمُؤْمِناتِ؛[1] و آنها كه توانايي ازدواج با زنان (آزاد) پاكدامن با ايمان را ندارند، مي‌توانند با زنان پاكدامن از بردگان با ايماني كه در اختيار داريد، ازدواج كنند». و اگر اوضاع و احوال به قدرى نامساعد است كه نه فقط ازدواج دائم با زن آزاد، بلكه ازدواج موقت با چنان زنى و حتى ازدواج با كنيز نيز امكان‌پذير نيست، بايد عفت و پاكدامنى را از دست ندهد، اما مترصد فرصتى باشد كه توانگر شود و قدرت ازدواج بيابد: «وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّى يُغْنِيَهُمْ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ؛[2] كسانى كه امكاني براي ازدواج نمي‌يابند، بايد پاكدامني پيشه كنند تا خداوند از فضل خود آنان را بي‌نياز گرداند».