توانمندي‌هاي خود را در مسير هدايت، انجام وظايف و عمل به خواست خداوند به کار مي‌گيرند. با برخورداري از اين حيات، که نُمود حيات برين، شرافت انسان، و بلکه مقام خلافت انسان از سوي خداست، انسان از چشم و گوش باطن، که با آنها درک حقايق و معارف الاهي ممکن مي‌شود، بهره‌مند مي‌گردد.

زندگان و مردگان حقيقي از منظر قرآن

با توجه به اينکه ملاک انسانيت، برخورداري از حيات انساني و رهيافت‌هاي اين حيات نوراني است، در آموزه‌هاي ديني کساني که عَلَم طغيان و سرکشي بر‌افراشته و در حيله‌گري گوي سبقت از روباه ربوده‌اند و در ددمنشي و تجاوز به حريم ديگران و آزار آنان از هر درنده‌اي، درنده‌خوتر شده‌اند و به شيطنت، فتنه‌انگيزي و وسوسه‌گري بين بندگان خدا مشغول‌اند، مُرده به شمار مي‌آيند؛ گرچه از حيات ظاهري و حيواني برخوردارند. از منظر قرآن، اين افراد، که از آنچه پيرامونشان مي‌گذرد عبرت نمي‌گيرند و حقايق را نمي‌بينند و نمي‌شنوند و در غفلت به سر مي‌برند، کور و کرند:

وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لَّا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَّا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَّا يَسْمَعُونَ بِهَا أُوْلَـئِكَ كَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُوْلَـئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ؛[1] و هر آينه بسياري از پريان و آدميان را برای دوزخ بيافريديم [زيرا] دل‌هايي دارند که با آن [حق را] در نمي‌يابند و چشم‌هايي دارند که با آن [حق را] نمي‌بينند و گوش‌هايي دارند که با آن [حق را] نمي‌شنوند. اينان بسان چارپايان‌اند، بلکه گمراه‌ترند، آنان همان غافلان‌اند.

پس انسان افزون بر حيات حيواني، داراي حيات انساني است که مقوماتي خاص خود دارد، و اين حيات، مرگي متناسب با خويش دارد. قرآن در برخي آيات به اين