مرگ اشاره مي‌کند و کساني را که حيات حيواني دارند، اما از فضائل انساني، تفکر و تعقل در حقايق و ديگر مقومات حيات انساني بي‌بهره‌اند، مرده مي‌خواند. براي نمونه، در آيه‌اي مي‌فرمايد:

فَإِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ؛[1] تو مردگان (کافران مرده‌دل) را شنوا نمي‌گرداني و اين دعوت را به کران نتواني شنو‌اند، آن‌گاه که پشت‌ کرده برگردند.

در آية ديگر دربارة تفاوت اساسي انسانِ بي‌بهره‌ از حيات انساني و انسان برخوردار از آن، و ثمرة حيات انساني در زندگي مي‌فرمايد:

أَوَ مَن كَانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ؛[2] آيا کسي که مرده[دل و گمراه] بود و [به نور ايمان] زنده‌اش گردانيديم و به او نوري (بينش و معرفت) داديم که بدان در ميان مردم راه برود، چون کسي است که گويي گرفتار در تاريکي‌هاست و از آن بيرون‌شدني نيست. اين‌گونه براي کافران آنچه انجام مي‌دادند آرايش يافته است.

از ديدگاه قرآن کساني که حيات انساني دارند از هدايت الاهي انبيا بهره‌مند مي‌شوند، و کساني که از اين حيات بي‌بهره، و به تعبير ديگر دل‌مرده‌اند، نمي‌توانند از هدايت الاهي و نورانيت قرآن، به مثابة تجلي تام اين هدايت، بهره‌ برند. خداوند دربارة نقش هدايت قرآن و کسي که سزاوار بهره‌مندي از اين هدايت است مي‌فرمايد:

إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُّبِينٌ * لِيُنذِرَ مَن كَانَ حَيّاً وَيَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكَافِرِينَ؛[3] اين