از همهء اعضاء بدن نظيف ترند . فرمود : چون شيطان وسوسه كرد آدم را و او نزديك آن درخت رفت و نظر به سوى آن كرد ، آبرويش ريخت ، پس برخاست و به سوى آن درخت روان شد - و آن اوّل قدمى بود كه براى گناه برداشته شد . پس از آن با دست خويش آنچه در آن درخت بود چيد و خورد ، پس زينت و زيور از جسمش پرواز نمود . و آدم دست خود را بالاى سرش گذاشت و گريه نمود . پس چون خداوند توبهء او را قبول فرمود ، واجب نمود بر او و بر ذريّه اش پاكيزه نمودن اين چهار عضو را ، پس امر فرمود خداى عزّ و جل به شستن روى ، براى آن كه نظر نمود به شجره ، و امر فرمود به شستن دستها تا مرفق ، چون با آنها تناول نمود ، و امر فرمود به مسح سر ، چون دست خود را به سر گذاشت ، و امر نمود به مسح قدمها ، چون كه با آنها به سوى گناه رفته بود .
و در باب علَّت وجوب صوم نيز در حديث شريف است كه يهودان سؤال نمودند كه به چه علَّت واجب نمود خداوند بر امّت تو سى روز روزه در روزها .
فرمود : همانا آدم عليه السلام چون از آن درخت خورد باقى ماند در شكمش سى روز ، پس ، واجب فرمود خداوند بر آدم و بر ذريّه اش سى روز گرسنگى و تشنگى را ، و تفضّل فرمود بر آنها به اين كه در شبها اجازهء خوردن داد به آنها . [1] از اين احاديث شريفه اهل اشارات و اصحاب قلوب را استفاده هايى باشد كه خطيئهء آدم عليه السلام با آن كه از قبيل خطيئات ديگران نبوده ، بلكه شايد خطيئهء طبيعيّه بوده يا خطيئهء توجّه به كثرت كه شجرهء طبيعت است بوده يا توجّه به كثرت اسمائى پس از جاذبهء فناى ذاتى بوده ، لكن از مثل آدم عليه السلام ، كه صفىّ اللَّه و مخصوص به قرب و فناى ذاتى است ، متوقّع نبوده . لهذا به مقتضاى غيرت حبّى ذات مقدّس حق اعلان عصيان و غوايت او را در همهء عوالم و در لسان همهء انبياء عليهم السلام فرمود . و قال تعالى :
وَ عَصى آدَمُ رَبَّه فَغَوى 20 : 121 . [2] با اين وصف ، اين همه تطهير و تنزيه لازم است

[1] - علل الشرائع ، ج 2 ، ص 378 ، باب 109 ، حديث 1 . .
[2] - « پس آدم پروردگارش را نافرمانى كرد و گمراه شد . » ( طه - 121 ) .