سلوك [1] و حقيقت معراج قرب محبوب است . [2] و آنچه گفته شد كه براى نماز باطن و صورت غيبيّهء ملكوتيّه است ، علاوه بر آن كه موافق ضربى از برهان و مطابق مشاهدات اصحاب سلوك و رياضت است ، آيات و اخبار كثيره عموما و خصوصا نيز دلالت بر آن دارد ، و ما به ذكر بعضى از آن اين اوراق را متبرّك مىكنيم .
از آن جمله قول خداى تعالى است : يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَرا و ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ انَّ بَيْنَها وَبَيْنَه أَمَدا بَعيدا 3 : 30 . [3] آيهء شريفه دلالت كند كه هر كسى اعمال خوب و بد خود را حاضر مىبيند و صورت باطنّيهء غيبيّهء آنها را مشاهده كند . چنانچه در آيهء شريفهء ديگر فرمايد : وَوَجَدُوا ما عَمِلوُا حاضِرا 18 : 49 . [4] و در آيهء ديگر فرمايد : فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْرا يَرَه 99 : 7 . . . الخ [5] دلالت كند بر آن كه نفس اعمال را معاينه كند .
و اما احاديث شريفه در اين مقام بيشتر از آن است كه در اين صفحات بگنجد و ما به ذكر بعض آن اكتفا مىكنيم .
از آن جمله در وسائل سند به حضرت صادق سلام اللَّه عليه رساند ، قال : من صلَّى الصّلوات المفروضات في اوّل وقتها و أقام حدودها ، رفعها الملك الى السّماء بيضاء نقيّة ، تقول : حفظك اللَّه كما حفظتنى استودعتني ملكا كريما .
و من صلاها بعد وقتها من غير علَّة و لم يقم حدودها ، رفعها الملك سوداء مظلمة ، و هي تهتف به : ضيّعتني ضيّعك اللَّه كما ضيّعتني و لا رعاك اللَّه كما لم ترعني . [1]

[1] اشاره است به بعضى روايات ، از آن جمله اينكه رسول اللَّه صلَّى اللَّه عليه و آله فرمود : جعل قرّة عيني في الصّلوة . فروع كافي ، ج 5 ، ص 321 ، « كتاب النّكاح » ، « باب حبّ النّساء » ، حديث 7 . .
[2] - اشاره است به روايتى از رسول اللَّه ( ص ) كه فرمود : الصّلوة معراج المؤمن . اعتقادات ، مرحوم علَّامه مجلسى ، ص 29 . .
[3] - « روزى كه هر كس عمل نيك خويش را حاضر بيند و دوست مىدارد بين او و آنچه بد كرده فاصلهء دورى مىبود . » ( آل عمران - 30 ) .
[4] - « و آنچه را كرده‌اند حاضر بينند . » ( كهف - 49 ) .
[5] - « پس هر كس به وزن ذرّه اى كار نيك كرده باشد آن را مىبيند . » ( زلزال - 7 ) .
[1] - « كسى كه نمازهاى واجب را در اوّل وقت ادا كند و حدود آنها را حفظ نمايد ، فرشته آن را سپيد و پاكيزه به