بارى بحث در موضوع بالا شايان دقّت بسيار است و محقّق را بايد اصولا حقّ ورود در اين قبيل مباحث باشد تا چه رسد به بنده ناچيز با كمى بضاعت دانش.

اين بود مختصرى از علل شهرت جهانى كتب طبّى ابن سينا و اينكه مدّت قريب هفت قرن مرجع تمام طالبين علم طبّ شرق و غرب بوده است.

بنده شخصا پس از مطالعاتى در باب كتب طبّى پزشكان دانشمند ايرانى به موضوعى برخورده‌ام كه از ذكر آن ناگزيرم و آن اينكه:

عدّه‌اى از دانشمندان را عقيده آنست كه رازى زبان يونانى ميدانسته و اين موضوع براى فرا گرفتن اصل موضوعات طبّى يكى از كليدهاى بزرگ دانش آن روز بشمار ميرفته و اين مطلب از يكى از تأليفات رازى بنام «قصيده فى العظه اليونانيّه» بر ميآيد و اگر اين حرف صحيح باشد ديگر احتياجى براى رازى نبوده كه ترجمه عربى كتب يونانى را مورد مطالعه قرار دهد بلكه ميتوانسته مستقيما از كتب يونانى اقتباس نمايد يعنى همان كارى كه حنين بن اسحاق و ساير مترجمين سريانى انجام داده‌اند امّا شواهد امور بيشتر ميرساند كه استفادات رازى از كتب عربى ترجمه شده از يونانى بوده است منتهى آنكه در طى تأليفات رازى قرائن و امارات زيادى است كه بعضى اوقات محقّق را متوجّه آن ميسازد كه شايد رازى زبان يونانى ميدانسته و كليد بزرگ دانش آن روزى را در دست داشته است. امّا در باب بو على سينا تا بحال كسى را عقيده بدين امر كه شيخ زبان يونانى ميدانسته نبوده است و از اين لحاظ رازى را حقّا برترى بر بو على سيناست و ما اين نكته را از نظر مقام طبّى اين دو بحث‌