نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 543
نيروى دافعه نيز از برودت بهرهمند مىگردد بدين گونه كه از تحليل
بادِ يارى رسان در عمل دفع، جلوگيرى مىنمايد
[1] و آن را غلظت مىبخشد و علاوه بر آن رشته ليف پهنِ فشاردهنده را
منقبض مىكند و آن را (بر شكل مناسب در عمل دفع) متراكم مىگرداند، اين نيز آماده
نمودن ابزار است نه تأثير مستقيم در ذات عمل، بنا بر اين برودت در يارى رسانى اين
نيروها (ماسكه و دافعه) بطور غير مستقيم
عمل مىنمايد و در صورتى كه مستقيم و در ذات فعل آنها وارد شود باعث
زيان و جمود حركت مىگردد.
3. يبوست، نياز بدان در كنشهاى نيروهاى سه گانه- يعنى دو ناقله و يك
ماسكه- وجود دارد، درباره دو ناقله- يعنى نيروى جاذبه و دافعه- نياز مبرم به خشكى
به دليل ايجاد امكان زياد براى تكيه كردن كه در هرگونه حركت ضرورى است مىباشد،
مقصود من از حركت، حركت روح حامل اين نيروها به سوى كنشهاى خود مىباشد كه اين
حركت به دفع نيروهايى مىانجامد كه از مانند آن سستى رطوبى
[2] را بر طرف مىگرداند، هر گاه اين سستى رطوبى در گوهر روح يا در گوهر
ابزار وجود داشته باشد، اما نياز نيروى ماسكه به خشكى براى ايجاد انقباض در اشيا
مىباشد. [3]
اما نيروى هاضمه (نيازى به خشكى ندارد بلكه) نياز آن (براى طبخ و
نضج) به رطوبت شديدتر است.
اينك اگر در صدد مقايسهاى بين كيفيتهاى فاعلى (گرمى، سردى) و
منفعلى (خشكى، ترى) و مقدار نياز اين نيروها به آنها باشيد به نتايج زير دست
مىيابيد:
[1] چنانچه در ادرار كردن، دافعه مثانه به كمك ريح در مجرا كشيدگى
و انفتاح ايجاد مىنمايد.
[2] سستى كه به سبب رطوبت به وجود مىآيد باعث ضعف در قوا (جاذبه،
دافعه) مىگردد، خشكى آن را دفع مىگرداند.