نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 521
محاذات غلاف [1] قلب مىرسد و رشتههاى متعددى را به سوى آن مىفرستد كه مانند مو در
آن پراكنده مىگردند و آن را تغذيه مىنمايند.
[2]
سپس (ادامه وريد بالارو) به دو شاخه تقسيم مىگردد، شاخه بزرگ آن به
طرف قلب مىرود و از گوشك (دهليز) راست قلب وارد آن مىگردد. اين وريد بزرگترين
وريد قلب شمرده مىشود و از ديگر وريدهاى قلب بزرگتر است، زيرا وريدهاى ديگر قلب
براى استنشاق هوا مىباشند و اين وريد براى ارسال غذا و طبعا غذا نسبت به هوا به
مراتب غليظتر مىباشد، در نتيجه لازم است آوند و مجراى آن از ضخامت بيشترى
برخوردار باشد.
براى اين وريد هنگام ورود به قلب سه غشا
[3] از سختترين غشاها آفريده شده كه بسته شدن
[4] آن از خارج به سوى داخل مىباشد تا قلب هنگام مدد خواستن از طريق
اين وريد خون را جذب نمايد، سپس هنگام انبساط (به درون وريد) پس نزند.
اين وريد هنگام محاذى قرار گرفتن
[5] با قلب، سه رگ از خود به جا مىگذارد:
رگ اول بعد از جدا شدن از قلب به سوى ريه مىرود. رويشگاه اين رگ از
كنار رويشگاه شريانها نزديك بطن چپ مىباشد در حالى كه در بطن راست به طرف ريه خم
شده است [6] و مانند شريانها از دو لايه آفريده
شده، لذا وريد شريانى ناميده مىشود.
فايده نخست در دو لايه بودن، اين است كه خونى كه از او تراوش مىكند [7] متناسب با گوهر ريه در نهايت رقت
باشد، زيرا اين خون مدت زمان كوتاهى از قلب خارج شده و هنوز به پختگى خون ريخته شده
در شريان وريدى نرسيده است.
[2] اين عروق مانند مو مىباشد تا خون رقيق به غلاف قلب برسد.
[3] به نظر دريچه سه لختى (Tricuspid( مىباشد چنانچه در ضروريات آناتومى اسنل، ص
161 دارد: سوراخ دهليزى- بطنى راست، در جلوى سوراخ وريد اجوف تحتانى قرار گرفته و
توسط دريچه سه لختى محافظت مىشود.
[4] موافق نسخه تهران، جيلانى و آملى كلمه «مسفقها» به مناسبترين
معنا، يعنى بسته شدن دريچه، ترجمه شد، و در نسخه بولاق «مسقفها» است كه معناى
مناسبى ندارد، آملى از سَفَاقَة الثوب، گرفته؛ يعنى: ستبرى آن از خارج به داخل
مىباشد.
[5] بعد از رسيدن به قلب، مقصود مىباشد نه محاذات خارج از قلب.
[6] دليل خميدگى وريد در بطن راست اين است كه رويشگاه اين وريد،
هنگام نفوذ به قلب در گوشك دهليز راست مىباشد در اين صورت امكان نفوذ در بطن چپ
را ندارد مگر اين كه از بطن راست به طرف بطن چپ خم گردد.
[7] زيرا خون از مسامّ وريد خارج مىشود لذا با دو لايه بودن
منافذ خروجى خون تنگ مىگردد در نتيجه خون رقيق از آن به ريه تراوش مىكند.
نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 521