نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 515
7. آنچه به سوى پرده حاجز مىرود؛
8. آنچه همراه با شاخهاى به سوى شانه مىرود؛
9. آنچه به سوى معده، كبد، طحال و رودهها مىرود؛
10. آنچه از پرده مراقى شكم سرازير مىشود؛
11. رگهايى كه به تنهايى در (ماهيچههاى واقع بر) استخوان خاجى قرار
دارند. [1]
هرگاه شريان با وريد بر ستون پشت
[2] همراه گردد [3]، شريان بر وريد سوار مىگردد، تا عضو پستتر عضو برجستهتر را حمل
نمايد، ليكن در اندام آشكار بدن، شريان تحت پوشش وريد قرار گرفته تا پوشيدهتر و
مصونتر باشد و وريد براى آن به منزله سپرى محافظ است.
همراهى شريانها با وريدها براى دو هدف مىباشد:
1. وريدها به وسيله غشاهاى پوشاننده شريانى با شريانها پيوند داده
شوند و اعضاى واقع بين آن دو سيراب گردند. [4]
2. شريان و وريد از يكديگر سيراب شوند. پس آن را بدان. [5]
[1] آملى مىگويد: شيخ به مصاديق و موارد قسم دوم يعنى شريانهاى
همراه وريدها به جز دو شريان بزرگ پا، اشارهاى نكرد لذا از آنچه بيان گرديد روشن
مىشود كه غير از موارد ياد شده ديگر شريانها همراه با وريدها مىباشند. (شرح
آملى، ص 322)
[2] يعنى اگر عبور آن دو داخل فقرات پشت و محاذى آنها باشد.
[3] اين عبارت بر اساس نسخه تهران، آملى و جيلانى ترجمه گرديد با
توجه به نسخه آملى در اين عبارت، تصحيفِ جابجايى صورت گرفته است يعنى عبارت صحيح
«العروق التى فى عضل الموضوعة على عظم العجز وحده واذا رافق الشريان الوريد على
الصلب» به عبارت غلط ذيل تصحيف شده است «العروق التى فى عظم العجز وحده واذا رافق
الشريان العضل الموضوعة على الوريد على الصلب».
[4] آملى مىگويد: بين وريد و شريان عضوى قرار ندارد پس مقصود از
اعضاى واقع بين آن، دو جانب آنها مىباشد. (شرح آملى، ص 322)
[5] از اين عبارات و شواهد ديگر استفاده مىشود كه بين شريانها و
وريدها ارتباط وجود دارد چنان كه اهوازى بدان تصريح مىكند: وريدها منافذى به سوى
شريانها دارند دليل بر آن هرگاه شريانى زده شود همه خون وريدى نيز تخليه مىگردد.
(كتاب كامل الصناعه، ج 1، ص 139)
نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 515