سرنگون ناميده مى‌شود و چه بسا تعداد زوايد (در برخى مهره‌ها) به شش رسد، چهار زايده از طرفى و دو زايده از طرف ديگر و گاه به هشت عدد نيز مى‌رسد [1]. فايده اين زوايد در اطراف سوراخ مهره‌اى عبارت است از كنار هم قرار گرفتن مهره‌ها به سبب پيوند بين زوايد، پيوندى مفصلى به واسطه گودى در بعضى از زوايد و سرِ گوه‌اى (لقمه‌اى) در بعض ديگر [2]) بدين صورت ستون فقرات به وجود مى‌آيد).

براى مهره‌ها زوايد ديگرى نيز وجود دارد نه براى اين فايده، بلكه چون سپر دفاعى براى حفاظت و استقامت در برابر ساييدگى، و تا رباطها بر آن بافته گردند. و آن استخوان‌هايى پهن و سخت مى‌باشند كه در طول مهره‌ها قرار گرفته‌اند، آنچه از اين زوايد در عقب (مهره‌ها) قرار گرفته‌اند خارا و سناسن ناميده مى‌شوند، و آنچه در جانب راست و چپ قرار دارند بال‌ها (زوايد عرضى) ناميده مى‌شوند، و همانا جنبه حفاظتى از عصب و رگ‌ها و ماهيچه‌ها براى بال‌هايى است كه گرايش بيشترى به داخل در طول بدن دارند [3] و براى بال‌هايى كه جلوى دنده‌ها (در بخش سينه) قرار دارند، فايده‌اى ويژه است، و آن خوش اندام پيوند خوردن سرهاى گوژى دنده‌ها در حفره‌هاى آفريده شده در آن بال‌ها مى‌باشد، و براى هر بال دو حفره (رويه مفصلى) و براى هر دنده دو زايده گوژى (تكمه‌اى) مى‌باشد [4] سر برخى از بال‌ها دو شاخك مى‌باشند شبيه دو بال و آن در مهره‌هاى گردن است كه فايده آن را به زودى يادآورى مى‌كنيم.

براى مهره‌ها غير از سوراخ ميانى، سوراخ‌هاى (بين مهره‌اى) ديگرى براى بيرون آمدن عصب از آن و داخل شدن رگ‌ها به آن‌ [5] است بعضى از اين سوراخ‌ها بطور كامل در بدنه يك مهره جاى دارد و بعضى ديگر در بدنه دو مهره جاى دارد و جايگاه آن درست مرز

[1] در هر جانب سوراخ چهار زايده.

[2] لذا به اين زوايد، زوايد مفصلى اطلاق مى‌شود.

[3] به درون محور بدن متمايل مى‌باشند.

[4] هر سر دنده به شكل زايده‌اى برآمده و محدّب در حفره بال فرو رفته كه اين گونه پيوند باعث استحكام بسيار مى‌باشد.

[5] محل عبور اعصاب نخاعى براى رساندن نيروى نفسانى (حسى و حركتى) به اعضاى بدن و داخل شدن عروق خونى به آن براى تغذيه نخاع.