فصل چهارم: تشريح استخوان‌هاى فك و بينى‌

تعداد استخوان‌هاى فك و گيجگاه‌ [1] با بيان درزهاى فك روشن مى‌گردد، بنابراين مى‌گوييم:

فك فوقانى از بالا به درز مشترك بين آن و پيشانى محدود مى‌شود اين درز زير ابرو از گيجگاه تا گيجگاه ديگر (مستقيم) كشيده شده است، و از پايين به درز رويش گاه دندان‌ها (موازى با دندان‌ها) محدود مى‌شود و از جانب چپ و راست نيز درزى است كه از گوش مى‌آيد بين فك و استخوان وتدى كه وراى دندان آسيا قرار دارد، مشترك مى‌باشد، سپس سمت ديگر فك كه انتهاى آن است؛ يعنى آن بخش از فك كه خم شده و اندكى به داخل، برگشته است درزى بين آن و بين درزى كه ياد مى‌كنيم، فاصله مى‌اندازد، و آن درزى است كه بالاى كام را به صورت طولى قطع مى‌نمايد؛ اين محدوده فك فوقانى مى‌باشد. درزهاى داخل در اين محدوده عبارتند از:

1. درزى كه بالاى كام را به صورت طولى قطع مى‌نمايد؛

2. درز ديگرى از بين دو ابرو شروع مى‌گردد تا به محاذات بين دو دندان پيش (جلو) مى‌رسد [2]؛

3. درز ديگرى كه از ابتداى همين درز [3] شروع مى‌گردد و كج شده به پايين مى‌رود تا به محاذات بين دو دندان رباعى‌ [4] و دندان نيش از جانب راست مى‌رسد و درز ديگرى نيز همانند آن در سمت چپ شكل مى‌گيرد.

در اين صورت بين درزهاى سه گانه،- يعنى درز ميانى‌ [5] و دو درز كنارى- و بين درز موازى با رستنگاه دندان‌هاى ياد شده‌ [6] دو استخوان به شكل مثلّث متعين مى‌گردد كه‌

[1] در انتهاى فصل گذشته به دو استخوان گيجگاهى اشاره شد، تكرار آن در اين فصل شايد به لحاظ آن باشد كه به فك فوقانى تعبير فك گيجگاهى نيز مى‌شود زيرا گيجگاه در طرفين فك فوقانى قرار دارد.

[2] اين درز با درز طولى در يك خط قرار دارد، لذا شارح آملى براى ايجاد تمايز بين آن دو مى‌گويد: يكى در سطح و ديگرى در عمق قرار دارد.

[3] يعنى بين دو ابرو مقصود درز اول و درز دوم مى‌باشد به دو اعتبار ياد شده (سطحى و عمقى).

[4] چهار دندان كه بين دندان‌هاى پيش و نيش قرار دارد.

[5] به دو اعتبار ياد شده (سطحى و عمقى).

[6] يعنى دندان‌هاى شش تايى، پيش، رباعى و دندان نيش.