نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 388
مىباشد كه از مغز انشعاب مىيابد و در اعضاى سر ريشه گرفته است. در
اين دو فايده بين مغز و دو چيز ديگر نيز مشاركت وجود دارد:
1. فايده نسبت به رگها و شريانهاى وارد در سر از طريق اين شؤون
(منافذ)؛
2. فايده نسبت به پرده ستبر سنگين كه اجزاى آن به اين شؤون (درزها)
چسبيدهاند، لذا از مغز جدا بوده و باعث سنگينى آن نمىگردند.
شكل طبيعى استخوان جمجمه كروى مىباشد به خاطر دو خصوصيت و فايده:
1. نسبت به فضاى داخل سر، و آن وسعت بيشتر شكل كروى نسبت به اشكال
هندسى ديگر با خطهاى راست مىباشد هرگاه اضلاع آن برابر باشند؛
2. نسبت به خارج سر، زيرا شكل كروى در برابر ضربههاى خارجى به
اندازه اشكال داراى زاويه آسيب پذير نمىباشد.
يادآورى مىكنيم كه شكل سر با كروى بودن متمايل به درازا (بيضى)
مىباشد، زيرا رويش گاه رشتههاى عصب در طول سر قرار دارد
[1] و بدين وسيله (توسط اعصاب) فشار بر مغز وارد نمىگردد، براى استخوان
سر دو برآمدگى در جلو و عقب آن قرار دارد تا از اعصاب فرود آمده به دو سو نگه دارى
نمايد. [2]
درزهاى كاسه سر
براى اين شكل سر درزهاى سه گانه واقعى
[3] و دو درز دروغين قرار دارد:
1. درز تاجى [4]، اين درز با استخوان پيشانى مشترك بوده (و به صورت كمانى) به آن
مفصل شده است [5]؛
[1] رويش گاه رشتههاى عصب كه در طول بين مقدم و مؤخر سر هفت عدد
و در عرض آن دو عدد مىباشند و به آن ازواج هفت گانه مىگويند و علاوه بر آن بطون
سه گانه سر نيز در طول آن قرار دارد.
[2] برآمدگى جلو سر نسبت به عقب آن بزرگتر مىباشد زيرا حواس كه
در آنجا قرار دارد به محل بيشترى نياز دارد و در برآمدگى عقب سر تنها نيروى حافظه
جاى دارد.
[3] درز حقيقى به درزى گفته مىگردد كه دو استخوان مانند
دندانههاى اره درون هم مفصل شده باشند و درز دروغين به درزى گفته مىگردد كه دو
استخوان به يكديگر چسبيده باشند برخى بدان درز قشرى مىگويند.