نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 352
كف رويين، همان صفراست، و دُردى و ته نشين همان سوداست، اين دو خلط
طبيعى مىباشند.
آنچه سوخته، بخش لطيفش صفراى پست، و بخش كثيفش سوداى پست كه دو خلطنا
طبيعى مىباشند، و بخش ناپخته و خام، بلغم است، و اما صافى يافته از اين مجموع كه
به خوبى نضج يافته، خلط خون مىباشد.
خون تا زمانى كه در كبد قرار دارد، به خاطر آب اضافى، كه دليل آن
گفته شد، [1] از حد شايسته، رقيقتر مىباشد، ولى
اين خون زمانى كه از كبد جدا مىگردد، با برطرف شدن نياز (كه عبور از مجارى تنگ كبد
بود) از آب اضافى نيز پالايش مىشود.
آب زايد از طريق رگى [2] كه به سوى دو كليه فرو مىآيد، دفع مىگردد و با خود اندكى خون كه
از حيث مقدار و كيفيت، براى تغذيه كليه شايسته است، همراه مىآورد و كليهها از
چربى و خون موجود در اين آب، تغذيه مىكنند، و باقى مانده را (از طريق حالب) به
سوى مثانه و از مجراى آلت به بيرون دفع مىكنند.
خون خوش قوام، از طريق رگ بزرگِ بيرون آمده، از بالاى كبد [3]، خارج مىگردد، و در وريدهاى منشعب از
كبد جريان مىيابد، سپس در نهرهاى وريدى، و پس از آن در جوىهاى نهر، و سپس در
جويچهها، و سپس در رشته رگهاى مويى، و سپس از دهانه آنها در بافت اعضاى بدن، به
تقدير خداوند حكيم، تراوش مىكند. [4]
[1] آب اضافه همراه با كيلوس، باعث رقت و نفوذ آسان آن از طريق
ماساريقا و رگهاى تنگ كبد مىگردد.
[3] رگ اجوف كه از محدّب كبد بيرون مىآيد و به دو بخش صاعد و
هابط تقسيم مىگردد و رگ صاعد (بالارونده) به وريد شريانى و قلب متصل مىگردد،
چنان كه در تشريح مىآيد.
[4] ترتيبى كه ابن سينا- رحمه اللَّه تعالى- براى جريان خون از
كبد بيان مىكند، عبارت است از: وريد اجوف- جداول وريدى- سواقى جدول- رواضع ساقى-
رگهاى مويى- و اعضاى بدن.
نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 352