نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 344
سودايى كه در طحال ذخيره شده، آن بخش از سودايى است كه خون از آن
مستغنى مىباشد، و براى آن دو جنبه، ضرورى و انتفاعى، تصور مىشود. ضرورت آن يا به
ملاحظه همه بدن- يعنى پاكسازى بدن از سوداى اضافى
[1]- مىباشد، و يا به ملاحظه عضوى در بدن- يعنى تغذيه طحال- است. اما
منفعت در ذخيره سازى سوداء، زمان ترشّح آن به سوى دهانه معده است، و اين منفعت به
دو چيز تحقق مىيابد:
1. تقويت، استحكام بخشى و زمخت گرداندن دهانه معده؛
2. قلقلك در دهانه معده به واسطه ترشى سوداء
[2] و برانگيختن حس گرسنگى و اشتهاى به غذا.
بدانيد كه صفرايى كه به زهره سرازير مىشود آن مقدار از صفراست كه
خون از آن بىنياز مىباشد، و صفرايى كه از زهره فرومى ريزد، آن مقدارى از صفراست
كه زهره از آن بىنياز مىباشد، همچنين سودايى كه به طحال مىريزد آن چيزى است كه
خون از آن بىنياز مىباشد و سودايى كه از طحال ترشح مىگردد، آن چيزى است كه طحال
از آن بىنياز مىباشد.
همان گونه كه صفراى مرارى (در كيسه صفراء) نيروى دافعه را از پايين
تحريك مىكند، سوداى طحالى (در طحال) نيز نيروى جاذبه را از بالا بيدار مىگرداند؛
فتبارك اللَّه أحسن الخالقين و أحكم الحاكمين.
سوداى غير طبيعى
سوداى غير طبيعى سودايى است كه به روش رسوب و ته نشين شدن خون، به
دست نمىآيد، بلكه توليد آن به فرايند خاكستر شدن و سوختن است، چرا كه اجسام ترِ
آميخته با عنصر زمينى به دو روش، عنصر زمينى از آن جدا مىگردد:
[1] در صورت انتشار سوداء در بدن، بيمارىهاى سوداوى مانند يرقان
سياه (سندى) به وجود مىآيد.
[2] سوداى ذخيره در طحال، نضج مىيابد و بر ترشى آن افزوده
مىگردد.
نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 344