نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد جلد : 1 صفحه : 790
است. كتاب مزبور در سال 1956 ميلادى با تحقيقات و تعليقات دكتر طه
الحاجرى و دكتر محمد زغلول سلّام در قاهره چاپ شده است.
ياقوت حموى، متوفّى به سال 626 هجرى، ابن طباطبا را شاعر مفلق «*»و عالم
محقّق و آدمى خوشقريحه مىداند و مىنويسد كه يكى از مصنّفات او كتاب «عيارالشعر» و ديگرى كتاب «تهذيبالطبع» است كه درباره شعر است و
سوّمى كتاب «العروض» كه پيش از او، كسى چنين كتابى
تصنيف نكرده است.
اهميّت كتاب عيار الشعر
كتاب «عيارالشعر» از كتب مهمّ در نقد ادبى و
فن شعر به شمار مىآيد، دكتر طه حاجرى و دكتر زغلول سلام كه كتاب «عيارالشعر» به تعليق و تحقيق آن دو به
چاپ رسيده، بر اين عقيدهاند كه كتاب مزبور، بر كتاب «الشعرو الشعراء» ابن قتيبه و كتاب «البديع» و
كتاب «طبقاتالشعراء» ابن معتّز و كتاب «قواعدالشعر» ثعلب و كتاب «نقدالشعر» قدامة بن جعفر، برترى دارد؛
زيرا نويسنده كتاب «عيارالشعر» خود شاعر است و ذوق شاعرى
دارد و ديگر نويسندگان كه برشمرديم [بجز ابن معتّز] عالمان شعر هستند و آگاهان لغت
و ذوق شاعرى ندارند.
كتاب «عيارالشعر» به سبب آگاهى نويسنده و
داشتن ذوق شعرى مصنّف، امتياز خاصّى دارد. ابن طباطبا عناصر حسن و زيبايى شعر و
عوامل فساد شعر را بخوبى درك كرده و درين كتاب، جانب لفظ و معنى و صوّر بيانى را
در نظر گرفته و از محتواى قصيده و موضوع آنكه با حال و مقام بايد ارتباط داشته
باشد، نيز بحث كرده است. از تغييراتى كه شعراى نوآور در شعر شاعران پيشين
دادهاند، سخن گفته و از تقليد شاعران از شعراى پيشين بحث كرده و از اينكه برخى هم
از خود ابداعى كرده، سخن گفته است. 1
ابن طباطبا، در كتاب «عيارالشعر» به ذوق و طبع صحيح اهميّت داده و گفته است 2: «فمنصحّ طبعه و ذوقه لم يحتج الى
الإستعانة على نظم الشعر بالعروض التى
(*) عبارت ياقوت، درباره ابن طباطبا، چنين است: «شاعرمفلق و عالم محقّق، شائع
الشعر بقيه الذكر 3
...».
نام کتاب : در قلمرو بلاغت نویسنده : علوى مقدم، محمد جلد : 1 صفحه : 790