قاضى عبد الجبّار و بلاغت قران‌

ابو الحسن عبد الجبّار اسدآبادى‌ 1، متوفّى به سال 415 هجرى، قاضى القضاة آل بويه، از دانشمندانى است كه كتب فراوانى، در زمينه علوم قرآنى و مسائل كلامى نوشته و متأسفانه بسيارى از آثار او به دست نيامده است و بسيارى از كتب و تصانيف او، از ميان رفته و برخى از نسخ خطّى آثارش نيز تا چندى پيش در كتابخانه‌هاى يمن محبوس بود.

مهمّ‌ترين آثار قاضى عبد الجبّار عبارت است از:

1- متشابه القرآن. كه ساليان دراز، اين كتاب از انظار دانشمندان دور مانده بود و سرانجام به وسيله هيأتى كه در سال 1952 ميلادى از دار الكتب مصر به كشور يمن، اعزام شدند، كتاب شناسائى گرديد و سپس با تصحيح و تحقيقات دكتر عدنان محمد زرزور، در قاهره در دو مجلّد، چاپ شد 2.

2- تنزيه القرآن عن المطاعن. كه برخى از اين كتاب فقط به اسم «التنزيه» اسم برده‌اند 3 اين كتاب يك بار در سال 1329 هجرى قمرى در مصر، چاپ شده و بار ديگر در سال 1966 ميلادى در بيروت به زيور طبع آراسته گرديده است.

3- مهمّ‌ترين تأليف قاضى عبد الجبّار كتاب «المغنى فى ابواب التوحيد و العدل» مى‌باشد كه وزارت ارشاد ملّى مصر در سال 1960 ميلادى به چاپ كتاب مزبور، در مجلّدات گوناگون مبادرت ورزيد.

مجلّد شانزدهم كتاب مزبور به اسم «اعجاز القرآن» در 438 صفحه در مصر،