معمولى، به جامعه عقب افتاده، فقير، غير مستقر و مضطرب نگاه مى‌كند، ولى از علّتى كه در پشت همه اين مشكلات است، آگاه نمى‌باشد و دراين باره مى‌گويد: شايد خدا آنها را اينگونه آفريده است!... ولى انسان آگاه با چشم جستجوگر و پشتوانه فكرى استوار و متين نگاه مى‌كند. بنابراين او آگاهانه تأكيد مى‌نمايد كه حتماً براى اين اختلاف، عقب ماندگى، فقر، عدم استقرار و اضطراب و ديگر ظواهر منفى، علّتهايى وجود دارد. زيرا، انسان آگاه ژرف مى‌انديشد و به ژرفاى هر مسأله‌اى مى‌رسد. در حاليكه انسان ساده يا معاند و يا نادان تنها به سروكار داشتن با ظواهر، بسنده مى‌كند. تفاوت ميان مؤمنين و كفّار دراين امر نهفته است كه كفار تنها ظاهر زندگى دنيا را مى‌بينند و جز متولّد شدن و توليد نسل و افزودن مال و ثروت در آن و اينكه روزگار آنها را مى‌ميراند، هيچ نمى‌دانند؛ از نقطه نظر آخرت نيز، چون قوم كورى هستند كه آخرت را نمى‌بينند و از آن چيزى نمى‌فهمند. امّا مؤمنين چنين نيستند كه ناگزير بايدغيب را به حضور و شهود تبديل كنند تا به آن ايمان آورند، بلكه خود به سوى درجه ايمان به غيب، پيش مى‌روند.

اين امر به چه معنا مى‌باشد؟

يعنى اينكه ايمان انسان مؤمن، به درستى مرگ وآنچه كه پس از مرگ صورت مى‌پذيرد، از گذر ديدن قبر و عذاب و ثواب نشأت نگرفته، و اينكه ايمان او به غيب به خاطر ديدن خوابى، نمى‌باشد. نيز ايمان او به اينكه فلان شخص مرده در قبر مجازات مى‌گردد، از خلال‌