باز متذكر مى‌شوم كه دانش امام صادق محدود بدانچه گفته يا بدانچه در آثار مختلف علمى از او بر جاى مانده، نيست بلكه گسترده و وسيع‌تر از اينهاست. چون دانش آن‌حضرت مستقيماً به موجودات مرتبط است چنان كه ابر به دريا و نور به خورشيد و عطر به گل. چرا كه افكار و گرايشها و دانشهاى آن‌حضرت از جانب خداى آفريننده دريا و خورشيد و شكوفا كننده گل است. پس وحى از آن خداست و در مرتبه بعد از آن پيامبر و در سوّمين مرحله از آن امام. الهام نيز چنين است ابتدا از خداست و در انتها از امام.

حقيقتى كه زبان امام بازگو كننده آن است، همان حقيقتى است كه قلبش آن را شناخته و انديشه‌اش آن را در برگرفته و جانش آن را لمس كرده و همان است كه آفريننده حقيقت آن را در جان آن‌حضرت دميده است.

پس از تمام اين موارد، يك بُعد از دانش امام صادق وجود دارد كه در حقيقت معجزه آن‌حضرت محسوب مى‌شود چنان كه معجزه پيامبر صلى الله عليه و آله نيز قرآنش بود. معجزه امام صادق عليه السلام آن بود كه وى تمام نيازمنديهاى انسان را مى‌دانست، اين بُعد خود به تنهايى شيعه جعفريه را وامى‌دارد تا مكتب فكرى آن‌حضرت را در هر دوره‌اى دنبال كند.

در اينجا سزاوار است اعترافات برخى از زعما و انديشمندان را در باره آفاق گسترده دانش و جايگاه ارجمند علمى آن‌حضرت، كه حتّى دشمنان را به مدح و ستايش از ايشان وا داشته، نقل كنيم.