همان است كه فرد را محور اخلاق مى‌داند (مثلًا رياليسم) و ما اندكى پيشتر اين بُعد از اين نظرگاه را كاويديم.

مكتب اجتماعى‌

در نگاه دوركهايم، جامعه، تنها خاستگاه ارزشهاست و به تعبير خود او جامعه، آفرينشگر و پاسدار ارزشهاست و سنجه ارزشگذارى اخلاقى بشمار مى‌رود ونگهبان امينى براى همه امور خير و فضايل آن است، ميراث و تمدّن آن را پاس مى‌دارد و بخشنده‌اى نيك، سرچشمه ارزشها و چشمه حياتبخشى است كه همه نمادهاى خير و نعمت از آن بر مى‌تراود [1].

چنانكه معروف است دوركهايم در منطق پوزيتيويستى (مثبت‌گرايى) راه كانت را در پيش گرفته است ولى به هر حال دوركهايم، ديدگاه اخلاقى را بر بنياد آن تبلور داد و مهندس اصلى مكتب اجتماعى در اخلاق و ارزش بشمار مى‌رود.

با پژوهش در نوشتارهاى او چنين به نظر مى‌رسد كه او مى‌كوشيده ديدگاههاى ذهنى كانت را رد كند و مكتب منفعت‌گرايى (سودجويى) را كه مشخص نكرده چگونه ارزشها عامّ و كلّى مى‌شوند به بيخردى نسبت داده است؛ مكتبى كه اصل لذّت و الم را در عرصه اخلاق، محتوم نمى‌داند، چنانكه در ذات خود عناصر ويرانش خود را در بر دارد [2].

اين دفاع جانانه از اصلْ بودن جامعه براى ارزشها را جز تندروى ديدگاه ذهنى در ارزشها و آثار بى‌نفع آن در اين زمينه توجيه نمى‌كند. از همين روى دوركهايم براى يافتن فرصت گريز از اين مشكلات موجود در فلسفه منفعت‌گرايىِ (سودجويى) اخلاق، شايسته ديد كه انديشه كلّى و ضرورت را از سطح فردى به سطح اجتماعى منتقل كند [3].

دوركهايم با طرفداران ديدگاه تجربى و موضوعى ارزشها به مخالفت بر مى‌خيزد