ممكن وباهر وسيله موجود، حرمت بگذاريم وبراى مثال مابه ازاى مناسبى بدو دهيم وباصاحب آن به خوبى ونيكى سخن بگوييم.

اين مسأله هنگام وضع قوانين وپياده كردن تصميماتى كه رنگى عمومى دارند، از اهميت بسيارى برخوردار است.

به هر حال مقدّم داشتن مصلحت عمومى نبايد وسيله‌اى براى تضييع حقّ اشخاص گردد. چنانكه حكومتهاى سوسياليسم ويانظامهاى سركوبگر چنين مى‌كنند.

مصالح مهمتر ومصالح عمومى‌تر

: مصالح عمومى‌تر نبايد مانع از نگرش ما به مصالح مهمتر شود. زيرا تنها فراگيرى مصالح، ملاك تلقّى نمى‌شود، بلكه معيار اهميت نيز در كار است. براى مثال اگر فرض كنيم پيشرفت اقتصادى كشور برمرگ جمعى از مردم استوار است دراين هنگام ميان مصالح مهم ومصالح فراگير تزاحم پديد مى‌آيد وما بايد براساس معيارهاى والا همچون جلوگيرى از فساد در زمين، اين دو را ارزيابى كنيم. پس هرگاه ويرانى اقتصادى كشور به فسادى گسترده واز ميان رفتن حرث ونسل آينده منجر گردد، ماآن را مقدّم مى‌داريم، ليكن در شرايط طبيعى حفظ جان بر پيشرفت كشور، مقدّم خواهد بود.

همچنين مصلحت كرامت و استقلال امّت، بر پيشرفت اقتصادى آن مقدّم است. مگر به هنگام هراس از فسادى پرگستره.

در يك سخن مابايد هنگام تزاحم مصالح، همه معيارهايى را كه از شريعت الهام مى‌گيريم به كار بنديم، و نيز هيچ مصلحت وارزشى را جز به قدر ضرورت، تباه نسازيم.

سوم- پلّكان اولويتها در رئاليسم نوين‌

امروز فيلسوف آمريكايى «پيرى» نماياننده اين گرايش است. در آنچه مى‌آيد ديدگاههاى اورا به وسيله بررسى نگارش يافته از سوى دكتر عطيه يادآور مى‌شويم.