معيار اخير بحثى را- كه ذيلًا مى‌آيد- درباره ارزشهاى قرآنى كه در سوره مائده به آنها اشاره شده است، نوشته‌ام، اگر چه اين هرگز به اين مفهوم نيست كه آن را در پلكان اولويتها مورد اعتماد قرار دهيم، بلكه هدف از آن شناخت چگونگى ژرف انديشى در ارزشهاى قرآنى است وشايد ما بتوانيم در شناخت اولويتها از آن بهره بريم.

درجه بندى ارزشها در سوره مائده‌

ارزشها در سوره مائده چگونه ذكر شده است؟ دراين جا ترتيب ارزشها را بيان مى‌داريم:

اول- عقد

: نخستين ارزشى كه در اين سوره بيان شده، ارزش عقد (يا قرار داد) است. اين ارزش در اين سوره با واژه «ميثاق» مورد تأكيد قرار گرفته است، باآگاهى از اينكه اين سوره درباره عقود (بيع، نكاح، طلاق ونظاير آن) به تفصيل سخن نمى‌گويد، پس چرا سوره با ذكر (عقد) آغاز شده است؟

شايد پاسخ اين پرسش پس از بيان طبيعت جامعه بشرى رخ بنمايد. زيرا جوامعى وجود دارد كه براساس فطرت وطبيعت (خانواده، عشيره، قبيله) استوار است، و همچنانكه جوامعى وجود دارد كه بر اساسى تمدّنى و به وسيله توافق (قرار داد اجتماعى- ميثاق) استوار است.

به نظر مى‌رسد سوره نساء كه ترتيب آن در قرآن پيشتر از سوره مائده است درباره ساماندهى جوامع فطرى سخن مى‌گويد در حالى كه اين سوره پيرامون ساماندهى جوامع تمدّنى سخن مى‌گويد. و واضح است جامعه‌اى كه بر اساس تمدّن استوار باشد، بر عقد و قرار داد استوار خواهد بود.

براين اساس بسيار مناسب است كه سوره مائده با امر به وفادارى به قراردادها به عنوان بارزترين ويژگى تمدّنى انسان آغاز شود، چنانكه بسيار مناسب است سوره نساء با سخن پيرامون آفرينش انسان از يك نفس (وحدت طبيعى) آغاز گردد، آنجا كه خداوند متعال مى‌فرمايد: