آغاز سخن‌

مكاتب اجتماعى از مكتب تاريخى زاده شده است كه پيشتر از آن سخن گفتيم. اگر خاستگاه حقوق، نسلهاى پياپى يك ملّت است، پس پژوهش نسل حاضر ما را به اين خاستگاه نزديك مى‌گرداند و كاوش (جامعه كنونى)، گوهر مكتب اجتماعى شمرده مى‌شود.

قبل از آنكه اين مكتب زاده شود پيش زمينه‌هاى آن در ديدگاههاى يونان باستان موجود بوده است و ارسطو اعتراف دارد كه قوانين ايران با قوانين آتن فاقد هرگونه شباهت است‌ [1]، چنانكه «مونتسكيو» در سده‌هاى اخير تأكيد كرده است كه دوگانگى در شرايط جغرافيايى و اجتماعى بدون ترديد مقتضى چنين تنوّعى در حقوق است. [2]

«اگوست كنت» با ديدگاههاى پوزيتيويستى خود پيروان خويش و بويژه «دوركهايم» را براى تكامل بخشيدن به ديدگاه اجتماعى تشويق مى‌كند، ديدگاهى كه به زمينه حقوق اختصاص ندارد، بلكه در بنياد نهادن دانشى نوين به نام جامعه‌شناسى كه براساس نظريه «اصالت اجتماع» استوار است، دخالت دارد.