و تجربه‌هاى بعدى نشان مى‌دهد كه در شرايط ويژه خود بهترين نتايج را به بار آورده است. [1]»

«روسكو پاند» كه مهندس منافع اجتماعى (مهندس ارزشها) شمرده مى‌شود علم قانون استوار بر جامعه‌شناسى را بنيان نهاد.

پاند معتقد بود كه شناخت هدف يك پديده موجب مى‌شود كه ما ارزش آن را دريابيم، و لذا هرگاه هدف قانون را در هر زمان شناختيم خواهيم دانست چه نوع قانونى بهتر است، بدين ترتيب ما نمى‌توانيم به شيوه‌هاى گذشته بسنده كنيم. او هدف اساسى قانون را هماهنگ كردن منافع گوناگون و ناهمسو مى‌دانست. [2]

ليكن چگونه مى‌توان مصلحتى را بر ديگرى (ارزشى را به ارزشى ديگر) ترجيح داد؟ پاند معتقد است كه ما در اين باره معيار واحدى نداريم، زيرا هر زمان و مكانى از ديدگاه معيار با هم متفاوت است. پس يك ارزش، يا يك مصلحت كه دراين جا برتر و بهتر تلقّى مى‌شود، در جايى ديگر دست دوم و فرعى به شمار مى‌آيد. [3]

به سبب توجّه فراوان پاند به متغيّرات، او به حقوق زنده و واقعى باور داشت كه از احكام قضات در محاكم برگرفته مى‌شد. پاند مراحلى را كه علم حقوق از آنها گذر مى‌كرد پنج مرحله مى‌دانست و هر مرحله را تابع شرايط اجتماعى خاص تلقّى مى‌كرد، و ما در جاى ديگرى دراين پيرامون سخن گفته‌ايم. اين تقسيم بندى از باور او به تأثير شرايط گوناگون در وضع قوانين ناشى مى‌شد.

نقد مكتب مصلحت‌گرايى‌

فوايد اين مكتب تا حد بسيارى به فوايد ديگر مكاتب پوزيتيويستى مى‌ماند، ليكن همان خطاهايى را نيز با خود دارد كه ديگر مكاتب داشتند. اين فوايد عبارتند از: