- 3- حقيقت ايمان‌

درك حقايق، عقل و خردمندى است و عمل براساس آن همان تقوى است و اين دو، ايمان را تشكيل مى‌دهند، و از همين رواست كه ارزشهاى والاى اخلاق در احاديث شريف با واژه عقل در پيوند است و براى آن سپاهيانى از علم، شكيبايى، صبر، زهد [1] و ... در نظر گرفته شده است، در حالى كه ارزشها در قرآن با واژه ايمان در پيوند هستند كه قرآن كريم همه ابعاد زندگى (از نظر درك و عمل) را روشن مى‌كند در حالى كه احاديث- كه قرآن را تفسير مى‌كنند- گاهى ميان درك حقايق و هماهنگى با آنها به هدف روشنگرى جدايى مى‌افكند، اگرچه احاديث گاهى پيوند ارزشها با ايمان را نيز روشن مى‌كنند. [2]

ما در اينجا از حقيقت ايمان سخن مى‌گوييم در حالى كه در جلد اوّل كمى پيرامون عقل سخن گفتيم و اين با هدف هموارسازى مباحث آينده ماست پيرامون درخت ارزشها كه از ايمان نشأت مى‌گيرد. پس ايمان چيست؟ ايمان عبارت از تسليم نظرى و عملى در برابر حق است.

درجات ايمان‌

درجات ايمان كدام است؟ هرچه تسليم قلب فزونى يابد، يقين و ايمان قلبى فزونى مى‌يابد، و هرچه تسليم عملى شخص فزونى گيرد تقواى عملى او روبه فزونى مى‌نهد، و بدين ترتيب ايمان، درجاتى به سوى بالا دارد كه براساس آنچه از متون درمى‌يابيم به شرح زير است:

اوّل- گواهى دادن به حق، و آشكار ساختن وابستگى بدان، و اعلان آن در برابر همگان، و از همين روست كه خداوند به ما دستور داده است كه كلمه توحيد را بر